Page 557 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

12.2. BEKLENTİLERİMİZ

-Venedik Komisyonu ombudsmanlık kurumları ile ilgili olarak 2019 yılında
“Ombudsmanlık Kurumunun Korunması ve Geliştirilmesine İlişkin Prensipleri” kabul
etmiştir. Bu prensipler 2 Mayıs 2019 tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
tarafından da onaylanmıştır. Venedik prensiplerinin en önemli vurgusu bağımsız,
tarafsız, şeffaf, adil ve hakkaniyet esasına dayalı ombudsmanlık mekanizmasının
oluşturulması hususudur. Anayasa, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu
ve diğer mevzuat incelendiğinde Kamu Denetçiliği Kurumunun yukarıda belirtilen
Venedik Prensiplerinin çok büyük bir bölümüne uyumlu olduğu görülmektedir. Fakat
Venedik Prensiplerinin 16’ncı maddesinde belirtildiği gibi ombudsmanların kendi
inisiyatifiyle inceleme ve soruşturma yapmaları önemlidir. Dünya uygulamalarına
bakıldığında, ülkelerin yaklaşık %80’inde ombudsmanlık kurumlarının re’sen harekete
geçme yetkisinin olduğu, bu bağlamda hapishanelere, çocukların gözetim altında
tutuldukları yerlere, psikiyatri merkezlerine, mülteci kamplarına ve benzeri diğer
idarelere şikâyete bakılmaksızın düzenli olarak ziyaret gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir.
Bu kapsamda Kuruma re’sen inceleme yetkisinin verilmesinin insan hakları kültürünün
yerleşmesine, toplumun engelli, çocuk ve kadın gibi mağdur kesimlerinin sorunlarına
çözüm bulunmasına önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

-Birçok ülkede ombudsmanlık kurumlarının ulusal önleme mekanizması görevleri,
davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisi bulunmaktadır. Bu
kapsamda, gerek Venedik Prensipleri, Paris İlkeleri ve AB İlerleme Raporlarında
belirtilen gerekse kamuoyunun beklentisi olan Kuruma ulusal önleme mekanizması,
davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisinin verilmesinin uygun
olacağı düşünülmektedir.
-Kamu denetçilerinin bütün kamuyu denetlemeleri, bilgi ve belge toplama yetkileri
olmasına rağmen statülerinin idari bir birime denkleştirilmesi idareciler tarafından
astlık-üstlük ilişkisi olarak algılanmaktadır. Bu kapsamda, statülerinin yüksek yargı
organlarının yöneticilerine endekslenmesinin fiiliyatta Kurumun denetim etkinliğini
artıracağı, yine Kurum personelinin statüsünün güçlendirilmesinin de Kurumun
çalışmasını olumlu yönde etkileyeceği değerlendirilmektedir.
Bu hususların hayata geçmesi Kurumu daha iyi noktaya getirecek olup Kurumun insan
haklarına ve insan odaklı idarenin gelişmesine katkısı daha da fazla olacaktır.

Saygılarımızla

556 2021 YILLIK RAPOR