Page 668 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

12.2 BEKLENTİLERİMİZ

❖ Venedik Komisyonu ombudsmanlık kurumları ile ilgili olarak 2019 yılında
“Ombudsmanlık Kurumunun Korunması ve Geliştirilmesine İlişkin Prensipleri”
kabul etmiştir. Bu prensipler 2 Mayıs 2019 tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi tarafından da onaylanmıştır. Venedik prensiplerinin en önemli vurgusu
bağımsız, tarafsız, şeffaf, adil ve hakkaniyet esasına dayalı ombudsmanlık
mekanizmasının oluşturulması hususudur. Anayasa, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği
Kurumu Kanunu ve diğer mevzuat incelendiğinde Kamu Denetçiliği Kurumunun
yukarıda belirtilen Venedik Prensiplerinin çok büyük bir bölümüne uyumlu olduğu
görülmektedir. Fakat Venedik Prensiplerinin 16’ncı maddesinde belirtildiği gibi
ombudsmanların kendi inisiyatifiyle inceleme ve soruşturma yapmaları önemlidir.
Dünya uygulamalarına bakıldığında, ülkelerin yaklaşık %80’inde ombudsmanlık
kurumlarının re’sen harekete geçme yetkisinin olduğu, bu bağlamda hapishanelere,
çocukların gözetim altında tutuldukları yerlere, psikiyatri merkezlerine, mülteci
kamplarına ve benzeri diğer idarelere şikâyete bakılmaksızın düzenli olarak ziyaret
gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir. Bu kapsamda Kuruma re’sen inceleme yetkisinin
verilmesinin insan hakları kültürünün yerleşmesine, toplumun engelli, çocuk ve
kadın gibi mağdur kesimlerinin sorunlarına çözüm bulunmasına önemli katkılar
sağlayacağı düşünülmektedir.
❖ Birçok ülkede ombudsmanlık kurumlarının ulusal önleme mekanizması görevleri,
davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisi bulunmaktadır. Bu
kapsamda, gerek Venedik Prensipleri, Paris İlkeleri ve AB İlerleme Raporlarında
belirtilen gerekse kamuoyunun beklentisi olan Kuruma ulusal önleme mekanizması,
davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisinin verilmesinin uygun
olacağı düşünülmektedir.
❖ Kamu denetçilerinin bütün kamuyu denetlemeleri, bilgi ve belge toplama yetkileri
olmasına rağmen statülerinin idari bir birime denkleştirilmesi idareciler tarafından
astlık-üstlük ilişkisi olarak algılanmaktadır. Bu kapsamda, statülerinin yüksek
yargı organlarının yöneticilerine endekslenmesinin fiiliyatta Kurumun denetim
etkinliğini artıracağı, yine Kurum personelinin statüsünün güçlendirilmesinin de
Kurumun çalışmasını olumlu yönde etkileyeceği değerlendirilmektedir.

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununda yapılacak değişiklikle bu hususların
hayata geçmesi, Kurumu daha iyi noktaya getirecek olup Kurumun insan haklarına ve
insan odaklı idarenin gelişmesine katkısı daha da fazla olacaktır.

Saygılarımızla

2022 YILLIK RAPOR 667