Page 17 - KDK AZERBAYCAN RAPORU

Azerbaycan-Ermenistan Savaşında Ermenistan Silahlı
16 Kuvvetleri Tarafından Gerçekleştirilen İnsan Hakları İhllallerine İlişkin Rapor

Akdere, Kelbeçer, Akdam, Fuzuli, Cebrail, Horadis ve Zengelan bölgeleri dahil
olmak üzere Azerbaycan’ın %20’sine denk gelen topraklar Ermenistan tarafından
işgal edilmiştir. 2

1988-1994 yılları arasında yaklaşık 750.000-800.000 Azerbaycan vatandaşının
Yukarı Karabağ’dan zorla göç ettirildiği tahmin edilmekte olup, ülke içinde
yerinden edilmiş kişi (Internally Displaced Persons) konumuna düşmüşlerdir.
3
Bu süreçte 1992 yılında Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmaları
sonlandırarak barışçıl bir çözüm oluşturulabilmesi amacıyla AGİT Minsk Grubu
oluşturulmuş ve bu amaçla Minsk’te bir konferans düzenlenmesi planlanmıştır.
Ancak söz konusu konferans gerçekleştirilememiştir. Bölgede barış sağlamak
amacıyla oluşturulan Minsk grubunun çabaları yetersiz kalmakla birlikte; BM
Güvenlik Konseyi kararlarına temel olmuş ve Konsey tarafından 1993 yılında
822, 853, 874 ve 884 sayılı 4 adet karar yayınlanmıştır. Söz konusu kararların
amacı silahlı çatışmayı durdurmak olup, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan
topraklarından geri çekilmesini istemektedir. Dolayısıyla BM Dağlık Karabağ’ın
Azerbaycan toprağı olduğunu kabul etmekte ve bu kapsamda da Ermenistan’ın
söz konusu girişimlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğu görülmektedir.

1988-1994 yılları arasındaki çatışmalarda yaklaşık 30.000 kişinin hayatını
kaybettiği ve yüzbinlere kişinin mülteci konumuna düştüğü tahmin edilmektedir.
Azerbaycan’ın Yukarı Karabağ ve etrafındaki yedi bölge Ermenistan güçlerinin
işgali altında kalmış olup, işgal altındaki ve Azerbaycan ile Yukarı Karabağ’ın
bağlantısını kesen söz konusu yedi bölge ise tamamen insansızlaştırılmıştır.
4
1994 yılında Bişkek’te ateşkes antlaşması imzalanmakla birlikte antlaşmada
tahliye öngörülmedigi için Azerbaycan toprakları işgalden kurtulamamış ve
yerinden edilmiş bir milyona yakın kişi de evine dönememiştir. Diğer yandan
ateşkes ihlalleri yaşanmaya devam etmiş, her iki taraf da kayıplar vermiş ve bir
barış antlaşması imzalanmamıştır. 2007 yılında Madrid’de düzenlenen AGİT
Zirvesi’nde Minsk grubu Eşbaskanları tarafından söz konusu çatışmanın
barışçıl yolla çözülmesini teminen ‘Temel Prensipler’ sunulmuş olup, ‘Madrid
Prensipleri’ olarak anılan prensipler ile Yukarı Karabağ çevresindeki rayonların
Azerbaycan’a geri verilmesi; Ermenistan’ı Yukarı Karabağ’a bağlayan koridor
2 Azer C., Yukarı Karabağ Sorunu ve Minsk Grubu, Ermeni Arastırrmaları, (2013), Sayı 44
3 Human Rights Watch, Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh, 1994
4 Tuncel, T., Güney Kafkasya’da 2-5 Nisan 2016’da Yaşanan 4 Gün Savaşı, Ermeni Araştırmaları,
(2016), Sayı:53