Page 232 - KDK

kısıtlamaların mümkün olduğunca açık bir şekilde ifade edil-
mesi; gerekli olması ve güdülen amaçla orantılı olması gerekti-
ği kural altına alınmıştır.
40. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi başta olmak üzere temel hak
ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelerin tamamında “yaşam
hakkı “ilk olarak güvence altına alınmıştır. Bir başka anlatımla, “Ya-
şam hakkı “tüm hakların en temel olanıdır: Eğer biri yaşam
hakkından mahrum bırakılırsa diğer tüm haklar anlamsız ola-
caktır. Bu hakkın temel olma niteliği “geri alınamaz “olmasın-
dan kaynaklanmaktadır. Mahkeme bu nedenle “ilgili madde
katı bir şekilde yorumlanmalıdır “demiştir (McCann ve Diğerleri/
Birleşik Krallık, Başvuru No:18984/91, 27.09.1995).
41. Sözleşmenin yaşam hakkını düzenleyen ikinci maddesi
iki temel öğeyi içermektedir: Yaşam hakkının “kanun tarafın-
dan “korunması ve istisnaları tek tek sayılmak suretiyle “ya-
şamdan mahrum bırakma yasağı”. AİHM de, yaşam hakkının ihlali
iddiasıyla açılan davalarda, devletin yalnızca kasıtlı ve hukuka aykırı
şekilde yaşama son vermekten kaçınmanın yanı sıra (negatif yüküm-
lülük), aynı zamanda, kendi yetki alanına giren bireylerin yaşamlarını
güvence altına almak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğuna
(pozitif yükümlülük) vurgu yapmıştır. Bir başka anlatımla AİHS’nin
2 nci maddesi kapsamında Devlet, ilk olarak, maddede sayılan
istisnai durumlar haricinde bir kimsenin yaşamının ortadan
kaldırılamaması negatif yükümlülüğü altındadır. İkinci olarak
bu yükümlülük, başka birinin suç niteliğindeki eylemleri nede-
niyle yaşamı risk altında olan bir bireyi korumak için önleyici
operasyonel tedbirler alma şeklinde pozitif bir edimi de içer-
mekte; hatta bir bireyin yaşamına karşı üçüncü kişinin suç fiil-
lerinden kaynaklanan gerçek ve yakın bir tehlikenin varlığının
o anda yetkililer tarafından bilinmesi durumunda ya da bilin-
mesi gerektiği durumda bu riski bertaraf etmek üzere gerek-
li tedbirlerin alınmaması yaşam hakkının ihlali olarak kabul
edilmektedir (Osman/Birleşik Krallık Davası, Başvuru no: 23452/94,
28.10.1998).

42. Yukarıda yapılan tespitler ve anlatılanlar ışığında so-
mut olayda güvenlik kuvvetlerince terör örgütü mensuplarına

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 227