Page 63 - bulten-eylul-aralik-2022-v10-yayinlar

BÜLTEN

Acaba Romanya’da sistem nasıl işliyordu? Orada nedeni ile çözüme kavuşamayan ilginç ve bizim nere-
insanlar daha çok nelerden şikâyetçiydiler? Kuru- deyse hiç karşılaşmadığımız, farklı bir konu.
ma başvurarak sorunları çözülüyor muydu? Dahası
Kurum, insan haklarının iyileştirilmesinde ne derece Yasal düzenlemeleri farklı olduğu için insan hakları
etkiliydi? Bu ve buna benzer bütün sorularımın ce- konusundaki uygulamaları ve çözüm yöntemleri de
vabını orada geçirdiğim sürede hemen hemen aldım bizden oldukça farklı. Bizim ülke uygulamalarımız-
la benzerlik gösteren konu ise çocuk haklarını ko-
diyebilirim.
ruma ve geliştirme hedeflerinin aynı olması. Ancak
Öncelikle Romanya’daki Ombudsmanlık Kurumu ile Romanya Ombudsmanlığı daha çok çocuk hakları
bizdeki Ombudsmanlığın ilgilendiği ortak sorunlar ihlallerinin raporlanmasına odaklanıyorlar. Onların
bütün dünyanın ortak sorunlarıyla neredeyse aynıydı. uygulamadaki bu etkinliğini resen inceleme yetki-
Maddi konular, sosyal yardımlar gibi… sinin verdiğini düşünüyorum. Bu yetki ile uzmanlar
dosya inceleme sürecinde çok esnek bir alan kazanı-
Romanya Ombudsmanlık Kurumunun ülkemiz Om- yorlar. Bu esneklik uzmanların inceleme ve çalışma
budsmanlığının çalışma sistemine göre en belirgin gayretlerine kesinlikle yansıyor. Uzmanların bu yetki
farkı onların resen inceleme yetkilerinin bulunması. sayesinde yaptıkları çalışmaların etkin sonuçlarının
Ombudsmanlık Kurumu bu yetkiyi işlevsel kullana- gözle görülebilir nitelikte olması onları yeni çalışma-
bilmek adına basın birimi aracılığı ile etkin bir ça- lar konusunda teşvik ediyor.
lışma yönetiyor. Neredeyse her gün basın taraması Romanya’da Ombudsmanlık yerel ofisleri belli kriter-
yaparak hem yerel hem ulusal basına düşen haber- lere dikkat ederek basına demeç verebiliyorlar. Ro-
lerde herhangi bir insan hakkı ihlaline karşı incele- manya Ombudsmanlığı, Ombudsmanlığın en önemli
me başlatabiliyor ve rapor hazırlayabiliyor. Ülkenin araçlarından biri olan basını çok etkili kullanıyor.
toplamda 28 noktasında Ombudsmanlık ofislerinde
çalışan uzmanları aracılığı ile toplumun neredeyse Bunun haricinde Türkiye Ombudsmanlığının kamu-
bütün kesimlerine ulaşma imkânı buluyorlar. Ombu- oyunda bilinirliğinin daha fazla olduğunu gözlemle-
dsman, uzmanları ile direkt ilişki içerisinde çalışıyor dim. Bunun sebebi ise insan haklarının geliştirilmesi
ve incelenen olaylarda bu direkt iletişimle gerçekle- ve farkındalığının artırılması stratejik hedefine daha
şen çalışma yöntemi daha etkin sonuçlara daha kısa fazla odaklanılması. Buna karşın Romanya Ombu-
sürede ulaşmalarını sağlıyor. Ombudsmanlık Kuru- dsmanlığı, bölgesel ve yerel ofislerde kuruma gelen
munun en çok meşgul olduğu konulardan biri eko- insanları dinleyerek, medya ve basın aktivitelerine
nomik kaygılar nedeni ile başka ülkelere çalışmaya daha fazla vakit ayırarak çalışmalarını etkinleştiriyor.
giden ailelerin geride kalan çocukları. Genelde yaşlı Romanya Ombudsmanlığının en çok ilgimi çeken uy-
ebeveynlerin refakat ettiği bu çocukların velayet ve gulaması çocuk adalet sistemi içerisindeki çocukla-
sair sorunlarının çözüm kapısı Ombudsmanlık Ku- rın yargılanma süreçlerinde savcılara ve hâkimlere
rumu. çocuğun yüksek yararı çerçevesinde dikkat edilecek
hususlarla ilgili nazik bir mektup göndermeleri. Ay-
Romanya Ombudsmanlık kurumunda mutlaka azın- rıca Ombudsmanın bizden farklı olan özelliklerinden
lıkları temsil eden bir Ombudsman yardımcıları var. bir diğeri ise hukuka uygun görmediği bir konuyu
Bu kişi aynı zamanda İnsan Hakları Ombudsmanı. Anayasa Mahkemesine taşıyabilimesi. Benim görev-
Ombudsmanlık Uzmanları toplum içindeki normal de bulunduğum dönemde Romanya’da kamuoyunda
yaşantılarında da herhangi bir hak ihlalini tespit seçme ve seçilme yaşının on altıya indirilmesi konu-
ederse Ombudsman inceleme başlatabiliyor. Bu on- su tartışılmaktaydı. Basında tartışılan bu konu için
lar için sadece bir iş değil adeta bir yaşam biçimine Ombudsmanlık bir rapor çalışması yapıyordu.
dönüşmüş durumda.
Romanya’da geçirdiğim bir aylık staj görev süresi bo-
Kurumun çözümü zor, problemli konularının başında yunca hem toplumsal yapıyı hem ülkeyi hem de ku-
mülkiyet hakkı sorunu geliyor. Bu sorun da çöken ko- rum uygulamaları konularını aklımda kıyaslarla bir
münist sistem nedeniyle ortaya çıkmış. Oldukça uzun yerlere oturtmaya çalıştım. Sonuç olarak toplumla-
zaman alan inceleme dosyalarının sonuçlanmaması- rın huzur ve refahı için insanlığın en çok ihtiyacı olan
nın temel nedeni ise genelde maddi sıkıntılar. Mülk- şeyin adalet olduğunu düşündüm. Yaşamım boyunca
lerin sahiplik tespiti yapılabilse de maddi sıkıntılar unutmayacağım kazanımlarla ülkeme geri döndüm.

/TRombudsman ARALIK 2022 61