Page 134 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

b) 75, 77, 101 ve 102 nci maddelerinde yapılan değişiklik-
ler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cum-
hurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte,
c) Değiştirilen diğer hükümleri ile 101 inci maddesinin
son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa par-
tisi ile ilişiği kesilir” ibaresinin ilgası bakımından yayımı tari-
hinde,
yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle
oylanır.

GENEL GEREKÇE

Anayasalar toplum tarafından devleti hukukla kuvveti zayıflatılmış, yürütme iktidarı da çift baş-
sınırlamak: için hazırlanan metinlerdir. Ancak lılık ve az yetki ile çalışamaz hale getirilmiştir.
Türkiye’de tam tersi bir anlayışla anayasalar hazır-
Darbelerle oluşan ve beslenen vesayetçi anlayış,
lanmıştır. Ülkemizde anayasalar, toplum ve tem-
zaman zaman açık veya üstü örtülü şekilde mille-
silcileri tarafından değil vesayetçi zihniyete sahip
tin seçtiği iktidara müdahalelerde bulunmuş, dai-
elitler tarafından, devleti sınırlamak: için değil, ma kendini iktidarın asıl sahibi olarak görmüştür.
toplumu hizaya sokmak için hazırlanmış metinler Son olarak, 15 Temmuz 2016’da millet iradesiyle
olmuştur. 1961’de ve 1982’de askeri darbelerden oluşan iktidarı hazmedemeyen bu anlayış başka
sonra yapılan anayasalar bir toplum mühendisliği bir kisve ile başım kaldırmış, iktidarı, devleti ve
projesi anlayışıyla hazırlanmıştır. vatanı işgal etmek için harekete geçmiştir. Mille-
timizin asil duruşu, iradesine sahip çıkması ve iş-
Gerek 1961 gerekse 1982 anayasaları esasen, mil-
birlikçi hainlerin karşısına kahramanca dikilmesi
lete, milli iradeye ve seçimle oluşan iktidara gü-
sayesinde bu kalkışma engellenmiş ve darbeciler
vensizlik üzerine bina edilmiştir. Anayasa, millet
alaşağı edilmiştir. Artık yepyeni bir Türkiye, de-
iradesi ile oluşan iktidara ortak kurumlar ve yön-
mokrasiye ve millet iradesine canı pahasına sahip
temler geliştirmiştir. Adeta, seçimle oluşan ikti-
çıktığını tüm dünyaya gösteren bir millet vardır.
darın yanında seçime ihtiyacı olmayan bir iktidar Türkiye’nin hükümet sistemini millete ve onun
alanı açmıştır. Böylece milli iradeye ortak, milli iradesine güveni esas alan bir şekilde düzenlemek,
iradeyi kontrol eden bir “vesayet” sistemi oluştu- sadece demokrasi ve hukukun gereği değil, aynı
rulmuştur. zamanda milletimizin canı pahasına ortaya koy-
duğu bir talep haline gelmiştir.
Vesayet sistemi ile millet iradesine ve iktidara
ortak olmak isteyen çevreler, seçimle oluşan ikti- Öte yandan, 1961’den itibaren, anayasalarda
darı bölmek ve zayıflatmak: düşüncesiyle hareket bürokrat kökenli bir kişi olarak tasarlanan Cum-
etmişlerdir. 1961 Anayasası döneminde yasama hurbaşkanının konumu ve yetkileriyle ilgili bir

132 2017 ÇALIŞTAY RAPORU