Page 9 - KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

- İdari sınırlamanın kaldırılması,
- Mahalleye doğalgaz bağlantısı için gerekli çalışmaların yapılması,
- Noksan ödenen kargo tazminat bedelinin tamamlanması,
- İsminin sakıncalı kişiler listesinden çıkarılması,

Ana başlıklar altında bahsedilen başvurulara, ilgili idarelerle irtibata geçilerek çözümü sağlanmış,
Kurum Yönetmeliğinin 33/A maddesi gereğince Dostane Çözüm Kararı verilmiştir.

HAKKANİYETE UYGUNLUK DENETİMİ SONUCU SAĞLANAN KATKI

Anayasa’nın 125’inci maddesinin birinci fıkrasında, “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine
karşı yargı yolu açıktır.” hükmüne yer verilmiştir. Bu temel esas, idari mekanizmanın faaliyetlerinin
yargı mercileri tarafından değerlendirilmesinin önünü açmaktadır. Özellikle hukuk devleti olmanın
gereği konumundaki bu durum, temel hak ve hürriyetlerin idareye karşı korunmasında önemli bir
güvence konumundadır. Ancak yargı mercilerinin yapacağı denetim, bahse konu Anayasa
hükmünün dördüncü fıkrasında, sadece hukuka uygunluk denetimiyle sınırlanmış bulunmaktadır.
Hatta yargı yetkisinin yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı hususu da aynı düzenlemede
açıkça belirtilmiştir. Yani yargı mercileri, idari işlem ve eylemlerin denetimini yaparken idarenin
yerine geçmek suretiyle karar veremeyecektir.
Yargı denetiminin hukuka uygunlukla sınırlı tutulmuş olması, idarenin yaptığı işlem ve
eylemlerin bazı açılardan değerlendirilmesini kısıtlamaktadır. Oysaki idare, Anayasa, kanun ve alt
düzenleyici mevzuata uygun faaliyette bulunma yükümlülüğünde olmakla birlikte, tesis ettiği
işlemler, icra ettiği eylemler ve takındığı tutum-davranışlarla hukuka uygunluk denetimini aşan bir
alana da sirayet edebilmektedir. Ayrıca hukuki olduğu yönünde tereddüt olmayan birçok idari
faaliyetin, adil olmadığı yönünde kamuoyunda kimi yaklaşımların tezahür edebildiği de
bilinmektedir. Bu bakımdan, idarenin çalışmalarının tam manasıyla kontrol edilebilmesi için farklı
yöntemlerin hayata geçirilmesi önem taşımaktadır.
İşte bu noktada, Kanun koyucu, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nda sadece
hukuka uygunluk değil, hakkaniyete uygunluk yönünden de idarenin denetleneceğini düzenleyerek
Kamu Denetçiliği Kurumu özelinde hem bir görev vermiş hem de idari alanın denetlenmesinde yeni
bir yaklaşımı ortaya koymuştur. Hakkaniyet denetimi, kanuna veya mevzuata uygunluk
anlayışından uzaklaşan, özellikle hukukun genel ilkelerinden esinlenerek adaletli bir çözümü
hedeflemektedir. Söz konusu denetimin gerçekleştirilmesiyle, idarenin iş ve işlemlerinde
somutlaşan haksız uygulamaların, hakkaniyet gereğince yeniden değerlendirilmesi ve ileriye dönük
adil düzenlemelerin yapılması sağlanmaktadır.
Kamu Denetçiliği Kurumuna verilen bu işlevin, yönetmelik, yönerge, sirküler vb. alt
düzenleyici işlemler marifetiyle faaliyetlerini sürdüren idari teşkilatın katı ve değişmez nitelikteki
bakış açısını değiştirici bir yönü de bulunmaktadır. Bir taraftan idarenin evrensel normları iş ve
işlemlerinde gözetmesinin önü açılırken, diğer taraftan kişilerin savunuculuğu rolünün
üstlenilmesiyle kamusal vicdan kamu hizmetlerine yansıtılmaktadır.

Bu kapsamda Kurum, idarenin her türlü eylem, işlem, tutum ve davranışını başvuru üzerine
incelerken hukuka uygunluk denetimiyle yetinmeyip hakkaniyete aykırılık tespitini yapabilmekte,
böyle bir durumda tavsiyede bulunmak suretiyle idarelere yol göstermekte ve ilgililerin hak