Page 55 - icra yoluyla çocuk teslimi nafaka özel raporu v09 pdf baskıya

ÇOCUK TESLİMİNDE HAK İHLALLERİNE VE YOKSULLUK NAFAKASINA İLİŞKİN ÖZEL RAPOR

Bununla birlikte, uygulamada aileye yönelik destekleyici, koruyucu ve önle-
yici hizmetlerin etkin bir şekilde hayata geçirilmesinde sorunlar yaşandığı
görülmektedir. Anayasa ile devlete verilen ailenin korunması görevinin ifa-
sı için kapsamlı aile politikaları uygulanmalıdır. Kurumlar arası koordinas-
yonda yaşanan sorunların çözülmesi, idari kapasite yetersizliklerinin gide-
rilmesi, toplumsal bellekteki olumsuz kalıpların aşılması ve vaka yönetimi
odaklı çalışılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Nitekim Anayasada ve Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası sözleşmelerde
yer alan “aile yaşamına saygı hakkı” devlete aile yaşamına etkili bir biçimde
saygının sağlanmasına yönelik tedbirlerin alınması görevini yüklemekte-
dir. Devlet, aile yaşamına saygı hakkı çerçevesinde anne-baba ve çocuklar
arasında sağlıklı bir ilişki kurulması ve bu ilişkinin sürdürülmesine yönelik
tedbirleri almakla yükümlüdür. Anne, baba ve çocukların birlikte yaşama
hakkı aile hayatının en temel unsuru olup, boşanma kararı sonrasında da
ebeveyn ve çocuk arasındaki birlikte yaşam devam ettirilmelidir. Bu çerçe-
vede, boşanma durumunda çocuğun nasıl koruyacağı ve hangi yöntemlerin
kullanılacağı çocuğun korunmasında temel soruları oluşturmaktadır.

“Bir insani kurum olarak devletin çocukları koruma görevi, parens patriae
ilkesinden, yani devletin aynı zamanda “tüm ulusun ebeveyni” olma özelli-
ğinden kaynaklanmaktadır. Devlet, çocuğun haklarını gözetmeli ve aynı
zamanda onu zarar görebileceği her durumdan bir ebeveynin özeni ve şef-
katiyle sakınmalıdır. Bu ilkenin bir sonucu olarak devletin ebeveynlik hak-
kı, gerektiğinde ve her durumda çocuğun üstün yararı söz konusu olduğun-
da, biyolojik ana-babanın haklarının bile önüne geçebilecektir. Başka bir
ifadeyle parens patriae, devleti, çocuğun gerektiğinde kendisine bakmakla
yükümlü olan tüm kişilere ve hatta öz ailesine karşı korunmasını da içeren
geniş yetkilerle donatılmış bir üst vesayet kurumu olarak tanımlanmakta-
dır. Parens patriae, bu yönüyle çocuğu anne ve babanın ortak ürünü olarak
kabul etmekte ve çocuğun aile birliği içerisinde yaşaması fikrini destek-
lemektedir. Ancak çocuğun ana ve babanın ya da çocuktan sorumlu olan
6
diğer kişilerin malı olması anlayışına karşıdır.”

6
Koçyıldırım, G., Sosyal Hizmet Bakış Açısıyla Çocuk Teslimine ve Çocukla Kişisel İlişki Ku-
rulmasına Dair İlamların İcrası Uygulamaları Yüksek Lisans Tezi. Ankara., 2010, s. 1.

ARALIK 2019 55