Page 56 - icra yoluyla çocuk teslimi nafaka özel raporu v09 pdf baskıya

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa İnsan Hakları Sözleş-
mesinin (AİHS) 8 inci maddesinde yer alan aile yaşamına saygı hakkının
kamu makamlarına, ebeveynler ve çocuklarını bir araya getirmek şeklinde
bir görev yüklediğini ve bu durumun, ayrılığa devletin değil ebeveynin yol
açtığı durumlarda dahi geçerli olduğunu, bu alandaki yükümlülüğün bi-
reyler arasındaki ilişkiler alanında dahi aile yaşamına saygıyı güvence altı-
na almak için tasarlanmış ve hem bireylerin haklarını koruyan düzenleyici
yargısal bir çerçeve oluşturulmasını, hem de fiilen hayata geçirilecek uygun
7
tedbirlerin alınmasını gerektirdiğini ifade etmektedir.
Alınacak tedbirler, etkili ve orantılı yaptırımlar içermeli, gerektiğinde cay-
dırıcı cezalarla birlikte yaşama hakkının engellenmesi önlenmelidir.

Aile hayatına saygı hakkına yönelik yükümlülükler yerine getirilirken
olayın bağlamı ve müdahalenin türüne göre, birey menfaatleri ile toplum
menfaatleri ve çocuk ile ebeveyn menfaatleri arasında “adil bir denge” ku-
rulmasına özen gösterilmelidir. Alınan tedbirler, çocuğun eğitimi, sağlığı
ve ahlakı ile çocuk ve ebeveynin hak ve özgürlüklerini koruyacak şekilde
tasarlanmalı ve bu dengenin tesisinde şüphesiz öncelikli olarak çocuğun
menfaatleri dikkate alınmalıdır.

Mevcut mevzuat ve uygulamalara bakıldığında, çocukla kişisel ilişki tesisi
ve çocuk teslimine dair konularda çocuk ve ebeveynin hak ve özgürlüklerini
ihlal eden düzenleme ve uygulamaların yer aldığı, bunlarda çocuğun
menfaatlerinin yeterince gözetilemediği görülmektedir. Bununla birlikte
sorunun salt mevzuat ve işleyişten kaynaklanmadığı anlaşılmaktadır. Ge-
rekli koruyucu, önleyici ve destekleyici mekanizmaların işletilemediği ai-
lelerde, birlikteliğin sarsılmaya başladığı andan boşanma sonrasına uzayan
süreçte birçok hak ihlali yaşanmaktadır. Bu sebeple, evlilik sırasında yaşa-
nan sorunların giderilmesi ya da giderilemiyorsa boşanma sürecinin sağlıklı
bir şekilde yürütülmesi çocuğun korunması için en önemli unsur olarak
ortaya çıkmaktadır.

7
Hokkanen/Filnadiya, B. No. 19823/92, 23/9/1994, § 58; Glaser/Birleşik Krallık, B. No.
32346/96, 19/9/2000, § 63; Bajrami/Arnavutluk, B. No. 35853/04, 12/12/2006, § 52.

56 ARALIK 2019