Page 13 - geri itme ozel raporu son

ÖN SÖZ

arihçi, filozof İbnu Haldun’a atfedilen “Coğrafya kaderdir” sözü
Tbütün dünya için geçerli olsa da, Türkiye açısından özel bir
önem arz etmektedir. Zira Türkiye, daha önce yüzyıllar boyunca
yaptığı üzere, halen savaştan ve yıkımdan kaçan herkese kucak
açmaya devam ettiği gibi, günümüzde de bulunduğu jeopolitik
konum itibarıyla, başka ülkelere göç etmek isteyenlerin geçiş böl-
gesi konumuna gelmiştir.

02 Şubat 2022 tarihinde Yunanistan’da şiddete uğrayan, yağmu-
run altında uzun süre bekletilen, elbiseleri çıkartılarak -2 derecede
Türkiye’ye geri itilen 60 mülteci ve göçmen grubundan 19 kişinin
Yunanistan sınırında donarak hayatını kaybetmesi ve 18-19
Kasım 2021 tarihinde İzmir ve Aydın’da yapılan yerinde inceleme
ziyaretinde bizzat tarafımıza ve Başdenetçimize aktarılmış olan 19 Mart 2021 tari-
hinde elleri plastik kelepçeli olarak denize atılan 7 mülteci ve göçmenin, 4 ta-
nesinin denizde boğulması, daha sonra da Yunanistan unsurları tarafından “geri
itme” adına mültecilerin plastik kelepçeli olarak denize atılmaya devam edilme-
si, Türkiye’nin jeopolitik konumunun ne kadar can yakıcı hale geldiğini gösteren
örneklerden sadece birkaç tanesidir.

Zira Ege adaları, Türkiye ve Yunanistan’a çok yakın olduğu için, düzensiz göçmenler
ve organizatörler için yüksek oranda tercih edilmektedir. Sınır güvenliğini sağlamak
için sürekli devriye gezen gemiler, kaçak geçişe müdahale edemeden, adalara geçiş
sağlanmaktadır. Ege Denizinde 1.800 civarında ada, adacık ve kayalığın önemli bir
kısmının Türkiye’ye çok yakın olması, sınır güvenliği ve düzensiz göçle mücadele-
de ciddi anlamda zorluklara neden olmaktadır. Bunun üstüne komşu ülke Yunanis-
tan’ın, uluslararası hukukta öngörülen prosedür ve yükümlülüklere uymak yerine,
doğrudan geri itme uygulamalarını tercih etmesi ise, Türkiye’nin yanı başında yaşam
hakkı ihlali dahil vahim hak ihlallerinin gerçekleşmesine yol açmaktadır.

Geri itme nedeniyle hak ihlallerine maruz kalan çok sayıda kişi, Anayasal bir
hak arama kurumu olan Kamu Denetçiliği Kurumumuza başvuruda bulun-
muştur. Söz konusu geri itme vakalarının endişe verici şekilde çok ciddi boyutlarda

11