Page 14 - geri itme ozel raporu son

olması, yaygın ve sistematik bir şekilde uygulandığına yönelik raporlamalar, Kurumumuzun kendi-
sine yasa ile tanınan yetki çerçevesinde özel rapor hazırlanmasına yol açmıştır.

Kamu Denetçiliği Kurumumuzun komşu ülkenin geri itme uygulamalarının neden olduğu hak ih-
lallerine karşı, kendilerini göçten korumak adına diğer ülke kurumlarının -istisnalar hariç- genel
olarak tercih ettiği şekilde, gözünü yumma lüksü mevcut olmamıştır. Çünkü sınırda donarak ya
da denizde boğularak ölen insanların cesetlerini, Türkiye defnetmek zorunda kalmaktadır.
Çalışmamızda yer verilen ve pek çok uluslararası rapor ve basın kuruluşu raporunda yer almasına
karşı en ağır şekillerde 2022 yılında dahi uygulanmaya devam eden geri itme uygulamaları es-
nasında kolları, bacakları hatta omurgaları kırılan, demir sopalarla dövülen kişilerin tedavileri de,
Türkiye’de yapılmaktadır. Yanı başında kızının ya da karısının su içinde kaybolmasına tanıklık eden
kişiler, en azından gömecekleri bir naaş bulabilmek için Türkiye’de yaşadıklarını anlatmaya ça-
lışmaktadırlar.

Bu durum Kamu Denetçiliği Kurumumuzun, insan haklarından sorumlu Denetçiliğimiz
öncülüğünde geri itmenin neden olduğu hak ihlallerini tespit eden kapsamlı bir çalışma
yapmasını, maddi vakıalarının tespit edilip ve uygulanması gereken uluslararası hukuk kurallarını
değerlendirerek, bu noktadaki sorumluluklarını yerine getirmesi, ulusal ve uluslararası kuru-
luşları bilgilendirilmesi için konunun araştırılmasını ve vakıaların belgelenmesini gerektir-
miştir. Ayrıntılı rapor çalışmamızın ortaya koyduğu üzere, yüzlerce vakıada belgelenen geri itme
uygulamaları, devletlerin politikaları doğrultusunda gerçekleşmektedir. Hiçbir vaka bireysel değil-
dir, yaygın ve sistematik bir şekilde emir komuta zinciri içerisinde gerçekleştirilmektedir.

Lübnan’dan İtalya’ya gitmek için gemiye binen, hava koşulları nedeniyle sürüklenen ve uluslararası
sularda oldukları halde, elverişsiz bir can salına atılıp Türkiye’ye itilen, ölmek üzere iken Türk Sahil
Güvenlik Komutanlığı tarafından kurtarılan aile ile görüşmemiz ya da Yunanistan sınırını geçtiğinde,
telefonu gasp edilen, darp edilerek Türkiye’ye geri itilen Kamerunlu mültecinin kollarındaki yüzün-
deki çürüklere tanık olmamız, geri itme uygulamalarının ne derece insafsızca gerçekleştiğine kendi
gözlerimizle şahitlik etmemizi sağlamıştır.

Elinizdeki rapor, konunun uzmanı, ömrünü bu alana vakfetmiş çok fazla kişinin katkısıyla aylar süren
çok titiz bir çalışma sonucu hayata geçmiş olup, özellikle muazzam bir özveri ve emekle çalışarak
çalışmanın ana temelini oluşturan Kamu Denetçiliği Uzmanı Muhammed Akif Süslü’ye ve çalışmaya
ciddi katkılar sağlayan Kamu Denetçiliği Uzmanı Burak Coşkun beyefendiye, rapora katkı sunan
Hamza Günaydın, Gülsevil Varol, Fatma Sedef Şeviker ve Fatma Gül Dobada başta olmak üzere tüm
Denetçilik uzmanlarımıza teşekkür ediyorum. Ancak ifade etmek gerektiği üzere, yüzlerce video
görüntüsü ve binlerce tutanak tetkik edilmek suretiyle, 50 farklı geri itme uygulamasıyla ulus-
lararası hukuka aykırı 18 ayrı hak ihlalini belgeleriyle ortaya koyan raporumuzda, ne kadar
titiz çalışma yapılırsa yapılsın, geri itmelerle yaşanan on binlerce vakayı kayıt altına almak mümkün
olmamıştır. Geri itilen kişilerin yaşadığı can korkusu, çekilen acı, sahip oldukları tüm varlıkları dışında

12