Page 361 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Gerçekleşen geri itme vakalarına ilişkin olarak Avrupa İşkencenin ve İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Ceza
veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi (CPT), Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü
(HRW), Yunan Mülteciler Konseyi (GRC), BMMYK, Avrupa Birliği Mülteciler ve Sürgünler Konseyi (ECRE)
gibi birçok uluslararası insan hakları ve mülteci koruma örgütünün geri itmeye maruz kalan yüzlerce
sığınmacı ile yaptıkları görüşmeler sonucu oluşturdukları raporlar ve açıklamalar bulunmaktadır.

Geri itme vakalarına ilişkin benzer iddiaların olduğu pek çok rapor bulunmaktadır. Bu raporlar arasında
152
en eski tarihli olanlardan biri İnsan Hakları İzleme Örgütünün 2008 tarihli raporudur . Uluslararası
Af Örgütü tarafından yayınlanmış olan 2013 tarihli rapor insanların hasarlı botlarla nehre bırakıldıkları
153
tespitinde bulunmuştur . 2018 tarihli Yunan Mülteciler Konseyi raporunda da, Yunan yetkililerin ya-
kaladıkları göçmenleri ve mültecileri bireysel olarak kayıt ve görüşme gerçekleştirilmeden darp ede-
rek nehre attığı ve botlarla Türkiye tarafına geri ittiği, geri itme mağdurları arasında hamile kadınların
ve çocukların da bulunduğu somut vakalarla desteklenerek aktarılmıştır. 154

Avrupa İşkencenin ve İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi’nin
(CPT) 10-19 Nisan 2018 tarihleri arasında Yunanistan’a yaptığı ziyarette üç ayrı idari gözetim merkezin-
de onlarca sığınmacı ile gerçekleştirdikleri mülakatlar sonucu, heyetin maskeli, kimliği belirlenemeyen
Yunan polisi ve sınır muhafızları veya askeri komandolar tarafından, yabancı uyrukluların Meriç Nehri
sınırından tekneyle Yunanistan’dan Türkiye’ye gayriresmî olarak zorla götürüldüğüne (geri itildiğine)
dair tutarlı ve güvenilir iddialar aldığı, bu vakaların bazılarında, ilgili kişilerin kötü muameleye maruz
kaldıklarını ve özellikle geri itme operasyonları sırasında teknede yüzüstü diz çöktürüldükten sonra
cop darbelerine maruz kaldıklarını iddia ettiği, 15 yabancı uyruklu kişiyle özel olarak gerçekleştirilen
bireysel görüşmeler yoluyla elde edilen bu iddiaların tümünün benzer iddialar içerdiği ve ağırlıklı
olarak 2018 yılının Ocak ayı ile Mart ayının başları arasında, bir kısmının ise 2017 yılına kadar uzanan
olayları kapsadığı, heyetin bir kişinin geri gönderildiğinde işkence veya işkenceye maruz kalma riskiyle
karşı karşıya kalacağına ilişkin önemli nedenlerin bulunduğu bir ülkeye gönderilmemesi gerektirdiği-
ne dair hüküm bulunan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin işkence ve insanlık dışı veya aşağılayıcı
muamele veya cezanın yasaklanmasına ilişkin 3. maddesini ilgili idarelere hatırlattığı, ziyaret sırasında
toplanan bilgiler ışığında bazı yabancı uyrukluların, Mart 2018’in başına kadar, geri gönderme riskine
karşı etkin bir şekilde korunmadığı tespitlerine yer verilerek, heyetin Yunan makamlarının her türlü
geri itmeyi önlemesi gerektiğini not ettiği belirtilmiştir.
155
19/02/2019 tarihli raporda ise sığınmacıların Türkiye’den Yunanistan’a geçiş yaptıktan sonra silahlı
gruplar tarafından yakalandığı, kendileri ile bireysel görüşme yapılmadan, kayıtları alınmadan ya da

152 Human Rights Watch, “Stuck in Revolving Door: Iraqis ad Other Asylum Seekers and Migrants the Greece/Turkey Entrance to the Euro-
pean Union”, 26/11/2008, https://www.hrw.org/report/2008/11/26/stuck-revolving-door/iraqis-and-other-asylum-seekers-and-mig-
rants-greece/turkey, Erişim Tarihi: 27/01/2022.
153 Amnesty International, “Frontier Europe: Human Rights Abuses on Greece’s Border with Turkey”, 09/07/2013, https://www.amnesty.org/
en/documents/eur25/008/2013/en/, Erişim Tarihi: 27/01/2022.
154 Greek Council Refugees, “Reports of Systematic Pushbacks in the Evros Region”, 20.02.2018. bkz. https://www.gcr.gr/media/k2/atta-
chments/ReportZ08032018.pdf, Erişim Tarihi: 22/05/2019.
155 CPT/Inf (2018) 20, 01/06/2018; https://rm.coe.int/16808afaf6, Erişim Tarihi: 27/01/2022.

359