Page 39 - Ön kapak-merged (1)

İyi Yönetim İlkeleri Rehberi

HUKUKİ DAYANAK

Ayrımcılığın önlenmesi ve eşitlik, gerek Anayasada gerekse Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesinde düzenlenen ilkeler arasında yer almaktadır.

Nitekim Anayasanın Başlangıç bölümünde, her Türk Vatandaşının
Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ilkesi gereğince
yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat
sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine
doğuştan sahip olduğu vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda Anayasanın
10’uncu maddesinde herkesin, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi
inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler gözetilmeksizin kanun önünde
eşit olduğu, kadınların ve erkeklerin eşit haklara sahip olduğu, Devletin,
bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlü olduğu, bu maksatla
alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacağı, hiçbir
kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı hüküm altına
alınmakta; devlet organlarının ve idare makamlarının bütün işlemlerinde
kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğu
vurgulanmaktadır.

Eşitlik ilkesinin başka bir görünümü ise pozitif ayrımcılık uygulama
yükümlülüğüdür. Nitekim Anayasamızın 10’uncu maddesinde kadın ve
erkekler arasındaki eşitliğin yaşama geçmesini sağlamak amacıyla alınacak
tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacağı, çocuklar, yaşlılar,
özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için
alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacağı belirtilerek, bunlar
için pozitif ayrımcılık yapılması Anayasal temele kavuşturulmuştur.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 14’üncü maddesinde ise ayrımcılık
yasağı düzenlenmekte olup bu Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerden
yararlanılmasında, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler,
ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum
başta olmak üzere herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık
gözetilmemesi gerektiği kurala bağlanmaktadır.

Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasının 5’inci maddesinde yetkililerin,
kamudan gelen taleplerin değerlendirilmesi ve gerekli kararların alınması
sürecinde herkese eşit muamelede bulunma ilkesine saygı gösterilmesini
sağlayacakları, farklı bir muamele yapılması halinde ise yetkililerin bu
durumun söz konusu olayın özel nitelikleri nedeniyle haklı olmasına dikkat
edeceği ifadelerine yer verilmiştir.

38