Page 198 - 6. yılında ombudsmanlık web

ledi… Yani, idarenin eylem ve işlemlerinin, tutum ve davranışlarının insan haklarına
dayalı, adalet anlayışı içinde, hukuk ve adalete uygunluğu denetiminden bahsediliyor.
Şimdi, esasında ombudsmanlık biraz kurallara uyup uymama meselesinden öte bir
şeye bakıyor, bakması lazım diye ben… Benim kendi şeyim, yanlış olabilir bu. Tutum
ve davranış biraz daha bunun ötesinde. Gidiyorsunuz, adam sizin evrakınıza bakmıyor,
yüzünüze bakmıyor; “Kardeşim, işim var.” diyor, çay içiyor orada veya “Yarın gel.” diyor,
sizin evrakınızı işleme almıyor, “Ben senin dilekçeni alamam.” diyor. Ne yapacaksınız?
İspat da edemiyorsunuz, belge lazım. İşte, idari yargıya gittiğinizde neye bakıyor?
Yazılı evrak üzerinden bakıyor. Var mı belgeniz? Yok. Bir şey ispat edebilir misiniz? Yok.
İdari yargı esasında somut veriler üzerinden hareket ediyor ve karar veriyor. Kamu
Başdenetçisinin karar vermesi için, idari yargının karar vermesi için gereken somut
veriye ben ihtiyaç olmadığını… Şimdi, düşünüyorum, yani nasıl ispat edecek orada
kötü muamele yaptığını? Şimdi, bir iddiada bulunuyor: “Bana bağırdı çağırdı, hareket
etti, beni kovdu. ‘Git, bildiğine şikâyet et.’ dedi.” Bunu denetleyecek mi bu Kamu Baş-
denetçisi? Tutum ve davranışın içine bu giriyor mu? Bence giriyor, denetleyecek. Onun
için de burada bu konuyu biraz açmak lazım. Vatandaş eğer bu kısmı bilirse Kamu Baş-
denetçiliğiyle ilgili bu alanda bunu yapanlarla ilgili idare zaten disiplin hukukunu da
işletir. Diyelim ki biri kalktı, böyle bir davranış yaptı, Kamu Başdenetçisi haklı buldu,
tavsiye kararı aldı; idare ne yapacak? Çağıracaktır o kişiyi, “Gel bakalım buraya. Sen
nasıl böyle davranıyorsun?” diye onu uyaracaktır. Bu da idarenin işleyişini iyileştirme
görevi bakımından çok çok önemli.
Ben bu hakkaniyete uygunluk kısmı üzerinde de… Herkes değinmedi ama ben sizi
takip ederken herkes onay verdi diye düşünüyorum. Bu Kamu Başdenetçiliğinin hakka-
niyete uygunluk denetiminin çok önemli bir şey olduğunu… Bizim hiçbir yerde hakka-
niyete uygunluk denetimi yapılmıyor, yargı yapmıyor bunu; bunu Kamu Başdenetçiliği
yapıyor. Bu hakkaniyete uygunluk denetiminin ne olduğunu biraz açmak lazım; neler
giriyor bunun içine, neler girmiyor, elbette bunun üzerinde de durulmasında fayda
olduğunu arkadaşlarımız söylediler.

Şimdi, bir de, tabii, şikâyetlerin artış sebebi üzerinde de durulması lazım: Niye
artıyor? Yani, o artış sebepleri esasında sorunların artış sebebini de gösteriyor. Bunun
üzerinde de zaman zaman belki çalışmalar yapmak lazım, bir de çözülen konular üze-
rinde. Şimdi, verilen gerekçeler üzerinden de bir kamuoyu bilinçlendirmesi ve hatta
kurumların katıldığı bir şey yapmak lazım. Kamu denetçiliğinin verdiği kararlar nedir?
Personelle ilgili kararlar. Bütün ilgili personeli, bu işlere bakanları çağırın, gelin, “Bi-
zim kararlarımız şunlar…” diye zaman zaman… Mesela bunlar, bilmiyorum, yapılabilir
mi çünkü bu, bir nevi sorun alanlarını sorunu yaratanların görmesine ve çözüm üre-

196 14 ŞUB A T 2019