Page 213 - 6. yılında ombudsmanlık web

kapasitededir. Onun için, bu toplantılar bundan sonraki süreçte kurumun daha ilerile-
re gitmesini; idare ile vatandaş arasındaki ilişkilerde, sorunların çözümünde daha ba-
şarılı çözümler sunma noktasında daha güzel şeyler yapmasında da katkı sağlayacak.

Burada temel yaklaşım ne? Aslında, 2010 Anayasa değişikliğiyle birlikte getirilmiş
olan bir kurum. Her ne kadar 2007 veya 2008’lerde olması lazım, kanunla getirilmişse
ve Anayasa Mahkemesi de bunu iptal etmişse de sonra Anayasa değişikliğiyle bir-
likte getirilmiş olan bu kurumun asıl amacı, bireylerin kamu hizmetinin sunumunda
idareyle karşılaşmış oldukları sorunların çözümünde yargıya gitmeden sorunları daha
kısa zamanda, kısa vadede, daha pratik bir şekilde ve husumeti de ortaya çıkarmadan
çözme anlayışı.

Biliyoruz, iki farklı yol var aslında hakları elde etme noktasında, kamu hukuku
bağlamında. Biri, yargı dışı çözüm mekanizmaları; diğeri, yargı mekanizmaları ki etkin
olan mekanizma yargı mekanizması. Burada adli yargı, idari yargı, en son işte yine
2010 Anayasa değişikliğiyle birlikte getirilen Anayasa yargısındaki bireysel başvuru
mekanizması var. Evet, burada verilen kararlar da bağlayıcı olduğu için sorunu daha
kesin bir şekilde çözüyor. Hatta burada hakkınızı elde edemezseniz, bildiğimiz üzere,
uluslararası alanda etkin bir mekanizma olarak Türkiye’nin de taraf olmuş olduğu
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi var ve bu sözleşmenin gereğini de yerine getiriyoruz,
getirmeye çalışıyoruz. Ama bunlardaki temel sorun şu: Çok geç karar veriliyor ki o
kadar geç ki -söz gelimi- iç hukuk yollarını tükettikten sonra Anayasa Mahkemesine
başvuruluyor ama eğer Anayasa Mahkemesinin, öncelikli bir dava değilse, bireysel
başvuruda hakkın esasını ele alıp çözmesi ortalama dört yılı alıyor. Yani iç hukuku
tükettikten sonra Anayasa Mahkemesinin bir davayla ilgili dört yıllık bir süre sonra
karar vermesi fevkalade gecikmeli bir durum. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi orta-
lama beş veya altı yıl veya daha uzun süre sonrasında karar veriyor ve daha garip
olanı da şu: Hem Anayasa Mahkemesi hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yeri
geldiğinde kişinin normal derece mahkemelerinde veya Avrupa İnsan Hakları Mahke-
mesi gözlüğünden bakarsanız, Türkiye’deki bütün yargı sürecinde uzun bir mekanizma
katedilmiş ise orada kendisi gecikmeli olarak karar verse de adil bir yargılama süreci
gerçekleşmediği için o ülkeyi veya işte, Türkiye’de de Anayasa Mahkemesi, neticede
devleti mahkûm ediyor. Dolayısıyla, bu yollar aslında bireylerin haklarını koruma nok-
tasında devletin oluşturacağı alternatif mekanizmaları daha fazla kanalize edebilir
eğer bunu çok iyi duyurabilirseniz, çok iyi tanıtabilirseniz ve eğer sizin kültürünüz de
buna müsait ise. İşte, bu bağlamda, Türkiye’de kamu denetçiliği fevkalade önemli bir
kurum olarak ve bence de biraz gecikmeli olsa da isabetli bir zamanda sisteme enteg-
re olmuş vaziyette. 2010 Anayasa değişikliğiyle birlikte getirilmiş olan bu kurum, 2013

14 ŞUB A T 2019 211