Page 138 - yargi-ozel-raporu

getirilmesinin gecikmesine sebep olan nedenleri ve son olarak da
bunlara dair somut çözüm önerilerini sunmaya çalışacağız.
1. Adli Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri Teşkilat Yapısı

1.1. Mahkemeler Teşkilatı

(215) Anayasanın 142 nci maddesi mahkemelerin kanunla kurula-
cağını belirtmiştir. Bu doğrultuda çıkartılan 5235 sayılı Kanunun 2
ve 3 üncü maddelerine göre mahkemelerimiz, adli yargı ilk derece Bölüm 2 Adli Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri
mahkemeleri olan hukuk ve ceza mahkemeleri; adli yargı ikinci de-
rece mahkemeleri olan ve henüz faaliyete geçmeyen istinaf (bölge
adliye) mahkemeleridir.

1.2. İlk Derece Mahkemeleri
(216) Adli yargıda ilk derece mahkemeleri aksi yazılı olmadıkça me-
deni usul hukukuna ilişkin olarak her türlü işe bakan genel mahke-
meler ile kendisine özgü kanunla kurulan ve sadece o işlere bakan
özel mahkemeler olmak üzere iki kısma ayrılmıştır.

(217) Genel mahkemeler 5235 sayılı Kanunda sulh hukuk ve as-
liye hukuk olarak iki kısımda sayılmıştır. Sulh hukuk mahkemele-
ri, 6110 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 4 üncü
maddesinde sayılan dava ve işler ile diğer kanunlarda açıkça belirti-
len işlere bakmakla görevli iken bunların ve özel mahkemelerin gö-
revleri dışında kalan malvarlığına ve şahıs varlığına ilişkin davalarda
asliye hukuk mahkemeleri görevli olacaktır.

(218) Kendisine özgü kanunla kurulan ve ilgili kanuna göre görevli
olan ve sadece o işlere bakan özel mahkemeler de adli yargı ilk derece
hukuk mahkemeleri olarak çalışmaktadır. Özel mahkemeler belirli
alanlardaki işlere baktığı için bir nevi uzmanlık - ihtisas mahkeme-
leridir. Anayasanın 142 nci maddesine göre mutlaka bir kanunla
kurulması gereken özel mahkemelerin en başında Türk Ticaret Ka-
nununa (TTK) göre kurulan asliye ticaret mahkemeleri gelmektedir.
Asliye ticaret mahkemeleri HSYK tarafından belirlenen, bazı yerlere
kurulan, sadece TTK’da belirtilen işlere bakan ve heyet halinde de
çalışabilen mahkemelerdir. Bununla birlikte 3402 sayılı Kadastro
Kanununa göre kurulan kadastro mahkemeleri de özel uzmanlık

111