Page 119 - kdk_yillik_rapor2018

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

uygunluk denetimi ile sınırlı olmasıdır. Nitekim bu husus, gerek İdari Yargılama
Usulü Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında gerekse de Anayasanın 125 inci
maddesinin dördüncü fıkrasında, idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka
uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerindelik denetimi
yapamayacağı, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak
yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir
yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği şeklinde ifade edilmektedir.
Adaletin yerine getirilmesi kimi durumlarda yeterli olmamakta, bireyce adaletin yerine
getirildiği hissinin oluşması da en az adaletin yerine getirilmesi kadar önem taşımaktadır.
Bu kapsamda, idare mahkemelerince, gerçekleştirilen hukuka uygunluk denetimi kimi
durumlarda bireylerin adalet duygusunu tatmin edici sonuçlar vermeyebilmektedir. İşte
bu noktada, hukuk kurallarının somut olay adaletinin gerçekleşmesini sağlayacak şekilde
yorumlamak olarak tanımlanabilecek hakkaniyete uygunluk denetimi, Ülkemizde
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile Kurumumuza verilmiştir. Bu
çerçevede, Kurumumuza ulaşan şikâyetler yalnız hukuka uygunluk değil, aynı
zamanda hakkaniyete uygunluk yönünden de incelemeye tabi tutulmakta ve bu açıdan
bakıldığından Kurumumuz Türkiye’de hakkaniyet denetimi yapan tek kurum olma
özelliğini taşımaktadır.
Kelime anlamı olarak hakkaniyet, Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’te, “Hak
ve adalete uygunluk, doğruluk, nasfet” olarak, bir başka sözlükte ise “hakka riayet
etme” olarak tanımlanmakta ve çoğu zaman bu tanımlarda geçen karşılıklarla birlikte
kullanılmaktadır. Hızla değişen, gelişen ve dönüşen modern dünyada, kamu yönetiminin
bu hızı takip edemediği ve gerek bireylerin hak ve özgürlüklerinin korunması noktasında
ve gerekse de hak arama özgürlüğü kapsamında adalete erişimleri konusunda yetersiz
kaldığı görülmektedir. Bunun yanında, mevzuatın çeşitliliği ve çokluğu, kamu
yönetiminde söz konusu mevzuatın tam olarak uygulanmasını zorlaştırmakta ve kamu
idarelerinin mevzuatı harfiyen yerine getirme zorunluluğu da kişiler ve kamu idareleri
arasındaki uyuşmazlıkları belirgin hale getirebilmektedir. Bu noktalarda “hakkaniyet”,
hızla değişen dünyada bireyin ihtiyaçlarının karşılanması noktasında tamamlayıcı bir
unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Zira hızla değişen dünyada, mevzuatın da aynı hızla
güncellenmesi gerekirken yasa koyucunun aynı hızla söz konusu değişim doğrultusunda
hareket etmesini beklemek gerçekten uzak bir yaklaşım olacaktır. Dolayısıyla, kamu
yönetiminde acil olarak hayata geçirilmesi gereken reformlara ilişkin eksikliklerin
Kamu Denetçiliği Kurumunca gerçekleştirilen hakkaniyet denetimi doğrultusunda
giderilebileceği sonucu ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak, Kurumumuz, Kanundan aldığı yetki ile idarenin her türlü eylem ve
işlemleri ile tutum ve davranışlarını hakkaniyete uygunluk açısından da incelemekte ve
gerekli gördüğü hallerde ilgili idarelere tavsiye kararları vermektedir.

118 2018 YILLIK RAPOR