Page 316 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Ceza infaz kurumu görevlileri ile tutulu kişilerin her türlü fiziki temaslarının, her daim
kamera gören ortamlarda gerçekleşmesi ve kamera kayıtlarının gerçek zamanlı tutulması
ve ekranda tarih ve saat bilgisinin yer alması amacı ile gerekli tedbirlerin alınması
hususlarında, Adalet Bakanlığına ve Sağlık Bakanlığına Tavsiyede Bulunulmasına 142 ,
diğer iddiaların reddine karar verilmiştir.
7.8.1.2. Ceza İnfaz Kurumunda Gerçekleştirilen Aramanın Hukuka Aykırılığı

İzmir 3 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda cezası infaz olunan başvurucu
tarafından, tutuldukları Kuruma girişleri sırasında muhletif defalar “çıplak aramaya”
tabi tutuldukları; insan onuruna aykırı, keyfi bir uygulama niteliğinde olan söz
konusu uygulamanın hukuka aykırılığını ortaya koyan çok sayıda mahkeme kararı
bulunduğu; son olarak İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesinde kalp ameliyatı
olmasının ardından, 26.07.2019 tarihinde Kuruma girişi sırasında, ameliyattan çıktığını
belirtmesine rağmen, “görevimiz” denilmek sureti ile çıplak aramaya tabi tutulduğu; bu
uygulamaya karşı koyması üzerine arbede çıktığı, elbiselerinin yırtıldığı, darp edildiği
ve hakkında disiplin soruşturması başlatıldığı iddia ve şikâyet edilerek insan haklarına
aykırı çıplak arama uygulamasına son verilmesi talep edilmiştir.

Kurumumuzca gerçekleştirilen inceleme ve araştırma kapsamında; çıplak aramanın, ilke
olarak, hukuka uygun bir uygulama olduğu kabul edilse bile; bu uygulamanın, “kişinin
dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı” ile “özel hayatın gizliliği” ilkesine hiçbir şekilde
müdahale sonucu doğurmayacağı yönünde düşünmenin asla mümkün olmadığı, farklı
bir anlatım ile çıplak aramanın, kaçınılmaz bir aşağılama hissine meydan verebileceği,
dolayısı ile bu türden bir tedbire ihtiyaç duyulduğunda, uygulamanın aşağıda belirtilen
usul ve esaslara uygun surette gerçekleştirilmesinin önem arz ettiği belirtilmiştir. Buna
göre çıplak arama, insan onuruna saygı gösterilerek;
- Ancak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 297’nci maddesinde belirtilen ceza
infaz kurumlarına sokulması veya bulundurulması yasaklanmış eşyaların tespiti,
kurumun, personelin ve hükümlü/tutukluların asayiş ve güvenliği ile örgütsel
haberleşme ve talimatların engellenmesi amacıyla,

- Kişilerin üzerlerinde yasak madde veya eşya bulunduğuna dair makul ve ciddi
emarelerin varlığı durumunda (sık sık aramaya dönüşmemeli),
- Kurum en üst amirinin onayına sunulmalı ve bu görevlinin uygun gerekli görmesi
hâlinde,
- Kişilerin utanma duygusunu ihlal etmeyecek şekilde ve kimsenin görmemesini
sağlayacak tedbirler alınarak,
- Kademeli olarak (Arama sırasında önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılır,
bedenin alt kısmındaki giysiler üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılır),

142 2019/14033 numaralı başvuru hakkında verilen 12.02.2020 tarihli Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı

2020 YILLIK RAPOR 315