Page 577 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

12. BEKLENTİLER VE HEDEFLER

12.1 BEKLENTİLERİMİZ

• Venedik Komisyonu ombudsmanlık kurumları ile ilgili olarak 2019 yılında
“Ombudsmanlık Kurumunun Korunması ve Geliştirilmesine İlişkin Prensipleri”
kabul etmiştir. Bu prensipler 2 Mayıs 2019 tarihinde Avrupa Konseyi
Bakanlar Komitesi tarafından da onaylanmıştır. Venedik prensiplerinin en
önemli vurgusu bağımsız, tarafsız, şeffaf, adil ve hakkaniyet esasına dayalı
ombudsmanlık mekanizmasının oluşturulması hususudur. Anayasa, 6238 sayılı
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ve diğer mevzuat incelendiğinde Kamu
Denetçiliği Kurumunun yukarıda belirtilen Venedik Prensiplerinin çok büyük
bir bölümüne uyumlu olduğu görülmektedir. Fakat Venedik Prensiplerinin
16’ncı maddesinde belirtildiği gibi ombudsmanların kendi inisiyatifiyle inceleme
ve soruşturma yapmaları önemlidir. Dünya uygulamalarına bakıldığında,
ülkelerin yaklaşık %80’inde ombudsmanlık kurumlarının re’sen harekete geçme
yetkisinin olduğu, bu bağlamda hapishanelere, çocukların gözetim altında
tutuldukları yerlere, psikiyatri merkezlerine, mülteci kamplarına ve benzeri
diğer idarelere şikâyete bakılmaksızın düzenli olarak ziyaret gerçekleştirdikleri
tespit edilmiştir. Bu kapsamda Kuruma re’sen inceleme yetkisinin verilmesinin
insan hakları kültürünün yerleşmesine, toplumun engelli, çocuk ve kadın gibi
mağdur kesimlerinin sorunlarına çözüm bulunmasına önemli katkılar sağlayacağı
düşünülmektedir.

• Birçok ülkede ombudsmanlık kurumlarının ulusal önleme mekanizması görevleri,
davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisi bulunmaktadır. Bu
kapsamda, gerek Venedik Prensipleri, Paris İlkeleri ve AB İlerleme Raporlarında
belirtilen gerekse kamuoyunun beklentisi olan Kuruma ulusal önleme
mekanizması, davalara katılma ve Anayasa Mahkemesine dava açma yetkisinin
verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
• İdarenin hizmet kalitesinin artırılması, hukukun ve hakkaniyetin mutlak olarak
uygulanması, insan haklarının yerleşmesi amacıyla eğitim, araştırma, raporlama
ve yayın faaliyetlerinde bulunmak ve Kamu Denetçiliği Kurumu bünyesinde
araştırma, eğitim, raporlama ve basılı materyal hazırlama amacıyla Türkiye
Ombudsmanlık Enstitüsü kurulması için gerekli yasal değişikliğin yapılmasının
faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
• Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan ve 2019-2023
dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planının “İş ve Yatırım Ortamı” konusu
altında yer alan “Bürokratik ve Hukuki Öngörülebilirliğin Artırılması” başlığında

576 2020 YILLIK RAPOR