Page 320 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

- Ekonomik, sosyal, kültürel vb. açılardan büyük bir nüfus ve ülkeye sahip olmanın doğal
sonucu olarak, salgın hastalık ile mücadelede alınan tedbirlerin, toplumsal hayatımızı
olumsuz etkileyebilecek öngörülmeyen sonuçlarının ortaya çıkması da çok olağandır.
Çünkü insan sağlığını tehlikeye sürükleyen bir tehdide karşı alınacak tedbirlerin
belirlenmesi, “genelge” gibi idari genel düzenleyici işlemlerin hazırlanması sürecinde,
işin doğası gereği sadece o anın acil ihtiyaçları gözetilmektedir. Dolayısıyla alınan
idari, kurumsal ve diğer somut tedbirlerin, toplumsal hayatta yol açtığı yansımalara
göre “gözden geçirilmesi”, “düzeltilmesi”, “yumuşatılması” vb. ilave tedbirlerin alınması
da kaçınılmazdır.

- Bilindiği gibi çok sayıda idari düzenleyici işlem ile belirli sürelerle ve bazı illerde
tüm vatandaşların ve yaş gruplarına göre belirli kişilerin sokağa çıkmaları, bir başka
yerleşim yerine seyahatleri vb. konularda kısıtlama getirilmektedir. Hiç şüphesiz,
toplum sağlığını tehdit eden böylesi bir tehlike açısından alınacak tedbirlerin
yegâne ve öncelikli hedefinin, kamu sağlığının korunması ve kamusal hizmetlerin
sürdürülebilirliğinin sağlanması olacaktır. Ancak bu yapılırken kamu sağlığını tehlikeye
atacak uygulamalardan kaçınmak kaydı ile bireysel ihtiyaç ve farklılıkların da hesaba
katılması önem arz etmektedir.
- 65 yaş üzeri toplum kesiminin ve kronik sağlık sorunları yaşayanların, bir bütün
halinde, aynı hukuki statüde değerlendirilmesi yerine bu kesimlerin münferit durumları
ve ihtiyaçlarını da gözeterek, sağlığı elveren, gerekli sağlık tedbirlerini alan ve gerçekçi
mazereti olan kişilere, olaya mahsus, münferit, belirli süreli, muafiyetler sağlanması,
kolaylık sağlanması hukuka ve iyi yönetim ilkelerine bağlı idare anlayışının bir gereğidir.
- Salgın hastalığın yol açtığı tehdit ve tehlike, sürecin sahadaki sürekli değişimi ve ortaya
çıkan yeni beklenti ve ihtiyaçlar gözetilerek, ilgili devlet kurumlarınca gerekli tedbirlerin
hızlıca alınması ve mevcut tedbirlerin farklılaştırılmaya çalışılması önem arz etmektedir.

2021 yılında Kurumumuza, Türkiye’nin COVID-19 ile mücadele kapsamında aldığı
tedbirlerin uygulanmasından kaynaklanan ihlal iddialarını muhtevi çok sayıda şikâyet
başvurusu iletilmektedir. Söz konusu başvurularda, “seyahat özgürlüğü,” “sağlık hakkı”,
“eğitim hakkı” gibi bazı çekirdek hak ve özgürlüklerin ihlali iddialarının yanı sıra salgın
nedeni ile işsiz kalınması, iş yerinin kapatılması vb. gerekçeler ile ekonomik zorluk
çeken bireylerin maddi talepleri de dile getirilmektedir.
Daha yakından bakıldığında, seyahat izin belgesi verilmemesi nedeni ile seyahat hakkının
ihlal edildiği, sokağa çıkma yasaklarının hukuka aykırılığı, sağlık hizmetlerinden
yararlanmada yetersizlik/ayrımcılık iddiaları, eğitim hizmetlerinden yararlanmada
yaşandığı iddia edilen eksiklikler ve işsiz olduğundan bahisle pandemi sürecinde
devletin zor durumda olan vatandaşlara vermiş olduğu maddi destekten yararlanmaya
yönelik talepler, söz konusu başvurular arasında öncelik taşımaktadır.

2021 YILLIK RAPOR 319