Page 393 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

müdürlüğüne yazılı olarak başvurması kaydıyla; 21/06/1934 tarihli ve 2525 sayılı Soyadı
Kanununun 3 üncü maddesine aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme
işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan, genel ahlaka uygun
olmayan, toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen ad ve soyadları, mahkeme
kararı aranmaksızın, il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus
olmak üzere değiştirilebilir. İl ve ilçe idare kurullarının vereceği karar kesindir. Soyadı
değiştirilen erkek ise kendisi ile birlikte varsa karısının ve müracaat tarihinde ergin olmayan
çocuklarının da soyadları düzeltilir. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile birlikte ergin
olmayan evlilik dışı çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir. Bu maddede belirlenen
sürenin bir katına kadar uzatılmasında Cumhurbaşkanı yetkilidir” hükmü doğrultusunda
başvuranların bilgilendirilmeleri sağlanarak il ve ilçe nüfus müdürlüklerine şahsen
başvuru yapmaları için yönlendirilmektedir. 316
7.16.3 Vatandaşlık Başvuruları

Yabancı uyruklu kişilerin ülkede barınma, vatandaşlık veya koruma statülerine ilişkin
talepleri 317 ile sınır dışı işlemlerine ilişkin başvurular da “nüfus, vatandaşlık, mülteci ve
sığınmacı hakları” bağlamında sınıflandırılmaktadır.

İnsan haklarının evrensel olduğu ve vatandaşlık bağı olsun olmasın ülke sınırları
içerisindeki tüm kişilerin insan onuruna yaraşır bir yaşam sürmesini temin etmek,
devletin anayasal bir yükümlülüğüdür. Dolayısıyla vatandaş olmayan göçmenler,
sığınmacılar, mülteciler ve vatansızlar da insan haklarının sujeleri olmaları nedeniyle
birtakım haklardan yararlanabilecek ve idare tarafından hakları ihlal edildiğinde idari
veya yargısal mekanizmalara başvurabileceklerdir.
Bilindiği üzere, Kurumumuza yalnızca Türk vatandaşları değil; idarenin işlem, eylem,
tutum ve davranışı ile ilgili şikâyeti bulunan yabancılar da başvuruda bulunabilmektedir.
Kuruma başvurular her ne kadar Türkçe dilekçe ile yapılsa da şikâyetçinin kendisini daha
iyi ifade edebildiği başka bir dildeki başvurusu, Kurumca haklı ve makul olduğunun
tespiti halinde kabul edilebilir. Dolayısıyla göçmenler, sığınmacılar, mülteciler ve
yabancılar için de bir hak arama kurumu olarak varlığımızı sürdürmekteyiz.
Bu anlamda, 2021 yılında bu başlık altında yabancı ve yabancı yakınları tarafından
yapılan başvurulara bakıldığında; başvuruların, istisnai vatandaşlık başvurusu hakkında
bilgilendirilme talebi, istisnai vatandaşlığın iptali işleminin geri alınması, uluslararası
koruma statüsünün verilmesi, uluslararası koruma kararının kaldırılması ve yurt dışına
çıkış izni verilmesi, vatansız kişi kimlik belgesi verilmesi, ikamet izni başvurusunun
sonuçlandırılması talebi, ikamet izin belgesinin süresinin uzatılması talebi, ikamet
izin harcının fazla alınan kısmının iadesi talebi, Türk vatandaşlığı kazanan kişinin
çocuklarının nüfus tescil işlemlerinin yapılması talebi gibi hususlarında yapıldığı
görülmüştür.
316 2021/16063 numaralı başvuru hakkında verilen 08/11/2021 tarihli İncelenemezlik Kararı
317 2020/101500 numaralı başvuru hakkında verilen 18/05/2021 tarihli Tavsiye Kararı, 2021/2553
numaralı başvuru hakkında verilen 08/02/2021 tarihli, 2021/9540 numaralı başvuru hakkında verilen
28/06/2021 tarihli Gönderme Kararları

392 2021 YILLIK RAPOR