Page 101 - egitim-ve-ogretim-hakki-1

Maddi imkanlardan yoksun, başarılı öğrencilere, devlet tarafından
karşılıksız veya geri ödemeli burs verilmesi, devletin nitelikli insan ye-
tiştirme ödevi yanında, Anayasa’nın 5. maddesinin Devlete yüklediği
“…insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları
hazırlama…” ödevinin de yasal bir sonucudur ve demokratik toplum
düzenini sosyal yönüyle şekillendiren bir anlayışın gereğidir.
Anayasa’nın 42. Maddesinde ise; Devletin maddi olanaklardan
yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı
ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapacağı kuralı yer al-
maktadır. Anayasamızda başarılı öğrencilerin desteklenmesi işinin bir
devlet görevi olarak ele alındığı ve devletin öz kaynakları kullanılarak
gerçekleştirilmesi gerektiğinin amaçlandığı açıktır.
Anayasa’nın “Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi” başlıklı 42 nci mad-
desine Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler bölümünde yer verilmiş
olması da konunun sosyal içeriğini ve sosyal dayanışma ihtiyacının
göz önüne alınmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır.
10) Ayrıca Anayasa’nın 90. maddesine göre milletlerarası anlaş-
malar kanun hükmünde olup kanunlardan üstün tutulması gerektiği
dikkate alındığında, iç hukukta doğrudan hukuksal sonuçlar yaratan
uluslararası sözleşmeler, yasalar üstü konumda olacağından, iç huku-
kun bir parçası olarak yürütmeyi ve yargıyı bağlamaktadır.
İç hukukun parçası AİHS, insan haklarının korunmasını ve haklara
yönelik ihlallerinin engellenmesini amaçlamaktadır. AİHS’nin 1. mad-
desine göre, sözleşmeye taraf devletin, hangi yolla olursa olsun söz-
leşmede öngörülen haklara riayet yükümlülüğü bulunmaktadır. İnsan
Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi’ne Ek 1 nolu Protokol’ün 2. maddesine göre her
ferdin eğitim hakkının devletin himayesi altında olduğu düzenlenmiş-
tir. Madde “Eğitim hakkı; Hiç kimse eğitim hakkından yoksun bı-
rakılamaz. Devlet, eğitim ve öğretim alanında yükleneceği görevlerin
yerine getirilmesinde, ana ve babanın bu eğitim ve öğretimin kendi
dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını sağlama haklarına saygı
gösterir.” şeklinde düzenlenmiştir.
AİHS, taraf devlete eğitim hakkını korumak görevi vermektedir. Bu
görev, eğitim konusunda her türlü imkanı sağlamayı da içermektedir.
Bu yükümlülük, devletin öğrencilerin eğitim hakkının korunması için

96 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU