Page 399 - ekonomi-maliye-ve-vergi-2

Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşmasının vergi istisnalarına
ilişkin usul ve esasları 1 Sıra No’lu Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Ön-
cesi Yardım Aracı (IPA) Genel Tebliğinde belirlenmiştir.
23. Anılan Anlaşmanın 26/2-c maddesinde, Türk vatandaşı olma-
yan ve Türkiye’de ikamet etmeyen gerçek kişiler tarafından Avrupa
Topluluğu (AT) Sözleşmelerinin ifasından elde edilen gelirlerin Tür-
kiye’de gelir vergisine tabi tutulmayacağı, AT sözleşmesinden kaynak-
lanan kâr ve/veya gelirin, bu kâr ve/veya geliri elde eden gerçek ve/
veya tüzel kişilerin Yararlanıcı tarafından onaylanan ve bu kişi-
lere uygulanabilir çifte vergilendirme anlaşmalarının hüküm-
leri uyarınca Türkiye’de iş yeri veya sabit yerleri var ise Tür-
kiye’nin vergi sistemine göre vergiye tabi tutulacağı hüküm
altına alınmıştır.

24. Gelir Vergisi Kanunun 61 inci maddesinde, “Ücret, işvere-
ne tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet
karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile tem-
sil edilebilen menfaatlerdir” şeklinde tanımlanmıştır. 221 seri
nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin ilgili maddelerinde, hem ücret hem
de serbest meslek kazancı emeğe dayanan gelir unsurlarıdır. Ser-
best meslek kazancında emek; bir işverene tabi olmaksızın, şahsi
sorumluluk altında kendi nam veya hesabına değerlendirilmektedir.
Bir işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak ücret muka-
bilinde çalışılması halinde ise elde edilen gelirin ücret olduğu
belirtilmiştir. Bu ayrımda esas alınacak en önemli ölçüt; iş yerine
bağlılık ve işverene tabiliktir. İş yerine bağlılıktan maksat; ken-
disine ait olmayan bir organizasyonun işyerinde çalışılmasıdır. İşve-
rene tabilikten maksat ise; işverenin hizmetli üzerinde hiyerarşik bir
kontrol ve yaptırım uygulama hakkının bulunup bulunmamasıdır. Bu
unsurların bulunmaması halinde, gelir vergisi açısından işverene tabi
olarak işveren-hizmetli ilişkisinden bahsedilemez. Zira, bu durumda,
arada bir hizmet ilişkisi söz konusu olmakta, işverene tabi olmama ve
kendi nam ve hesabına kişisel sorumluluk altında faaliyette bulunma
gibi serbest meslek faaliyetinin unsurları sağlanmamaktadır.
25. Şikâyetçi ile ... Üniversitesi arasında düzenlenen Da-
nışmanlık ve İş Görme Sözleşmese hükümlerinin incelendi-
ğinde (bkz 17 inci paragraf) şikâyetçinin, kendisinden beklenen

392 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU