Page 61 - Ön kapak-merged (1)

İyi Yönetim İlkeleri Rehberi

Tarafsızlık ilkesinin başka bir görünümü ise idare yetkililerinin görevli olduğu
işlerde kişisel, ailevi ve benzeri nedenlerden bağımsız hareket etmeleridir.
Bu durum yetkililerin kendisini ya da bir yakının menfaatini etkileyecek
hiçbir karar ve sürece dâhil olmamasını gerektirmektedir. Bu hususa ilişkin
olarak mevzuatımızda birçok düzenlemeye yer verilmiştir.
2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında
Kanunun 2’nci maddesinde genel bir düzenlemeye yer verilmiş, Kanunun
1’inci maddesinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarındaki görevlerinden
hangi sebeple olursa olsun ayrılanların, ayrıldıkları tarihten önceki iki yıl
içinde hizmetinde bulundukları daire, idare, kurum ve kuruluşlara karşı
ayrıldıkları tarihten başlayarak üç yıl süreyle, o daire, idare, kurum ve
kuruluştaki görev ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda doğrudan doğruya
veya dolaylı olarak görev ve iş alamayacağı, taahhüde giremeyeceği,
komisyonculuk ve temsilcilik yapamayacağı ve özel kanunlarındaki
yasaklayıcı hükümlerin saklı olduğu düzenlenmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 11’inci maddesinde ise, ihaleyi yapan
idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler
ile ihaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini
hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanların
kendileri, eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar
kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenlerinin ihaleye katılamayacağı
düzenlenmiş, Kanunun 17’nci maddesinde bu duruma yasak fiil ve
davranışlar arasında yer verilmiştir.
Yine konuyla ilgili başka bir örnek ise, Vergi Usul Kanununun 5’inci ve 6’ncı
maddelerinde yer alan düzenlemelerdir. Söz konusu maddelerde vergi
muameleleri ve incelemeleri ile uğraşan memurlar, vergi mahkemeleri,
bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olanlar, vergi kanunlarına
göre kurulan komisyonlara iştirak edenler ile vergi işlerinde kullanılan
bilirkişilerin; kendilerine, nişanlılarına ve boşanmış olsalar bile eşlerine,
kan veya sıhri usul ve füruuna, evlatlığına veya kendisini evlat edinene
yahut kan hısımlığında üçüncü (Bu derece dâhil), sıhri hısımlıkta, bu
hısımlığı meydana getiren evlenme ortadan kalkmış olsa bile, üçüncü (Bu
derece dâhil) dereceye kadar olan civar hısımlarına ve kanuni temsilcisi
veya vekili bulundukları kimselere ait vergi inceleme ve takdir işleriyle
uğraşamayacakları düzenlenmiştir.
Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasının 8’inci maddesinde ise, yetkililerin
tarafsız ve bağımsız olacağına, kamu üyelerini olumsuz yönde etkileyecek
keyfi işlemden ve aynı zamanda gerekçesi ne olursa olsun ayrıcalıklı
uygulamadan kaçınacağı, yetkililerin davranışının asla kişisel, ailevi ya
da milli menfaatler veya politik baskılar tarafından yönlendirilmeyeceği,
yetkililerin kendisi ya da yakın bir aile ferdinin maddi bir menfaatinin olduğu
hiçbir karara katılmayacağı vurgulanmaktadır.

60