Page 35 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ve Afrin “Zeytin Dalı” Operasyonu Suriye’de kalıcı bir barış umudu doğurmuş;
Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından terör örgütlerinden arındırılan Cerablus ve
El-Bab’a yönelik gönüllü geri dönüşlerin sayısının artmasına yol açmıştır. 12
Ancak bütün bu gelişmelere rağmen, işbu özel raporun hazırlanmasında da önemli rol
oynayan bir diğer husus, Türkiye’deki Suriyelilerin kalıcılık eğilimlerinin her geçen gün
biraz daha artmasıdır.

Kitlesel göçlerin pek çoğunda, eğer gelenler sınır bölgesinde tutulamamış ve kriz 6
aydan daha fazla sürmüşse, geri dönüşün istisna, kalıcılığın esas olduğu bilinmektedir.
Öte yandan, Suriye’deki krizin bu kadar uzayacağı ilk aşamada öngörülemediğinden,
süreç yönetimi uzun bir süre boyunca “geçicilik” çerçevesinde ele alınmıştır. Bu durum,
kısa vadede verilen tüm emekleri ve oluşan olumlu etkiyi, orta ve kısa vadede heba etme
riskini de taşımaktadır. Onun için Suriyelilerin vatanlarına dönebilmesi konusunda
her türlü iç ve dış çabanın gösterilmesi kadar, kalıcılık ihtimallerinin de dikkate
alınarak “uyum” politikalarının geliştirilmesine önem vermek gerekmektedir.
Nitekim bu raporun hazırlık sürecinde kamu kurum ve kuruluşlarımızın da bu durumun
farkında oldukları ve gerekli önlemleri almaya yönelik adımlar atmaya başladıkları
gözlenmiştir. 7 yıla yaklaşan bir süreye rağmen Suriye krizi tam anlamıyla çözülememiş
ve ülkede gerçek bir barış ve huzur ortamı sağlanamamışken; ayrıca mevcut durum
itibarıyla Suriyeliler Türkiye’nin bütün illerinde yaşıyor; kamplarda kalanların oranı ise
% 6,69’lara düşmüşken keza suriyelilerin bir kısım Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına
geçmiş, bir kısmı ise ülkemizde çalışmaya ve yatırım yapmaya başlamışken, ülkemizdeki
Suriyeliler için sadece “yarın gideceklermiş gibi” politika üretmenin de gerçekçi olmadığı
açıktır.

Bununla birlikte, sayısı 3,4 milyonu aşan GK kapsamındaki Suriyelilerin Türkiye’de kalıcı
ya da geçici olmalarından bağımsız olarak, yasal ve idari anlamda kapsamlı stratejilerin
geliştirilmesi gerektiği de bir başka gerçektir. Bugüne kadar ülkemizin bütün kurum
ve kuruluşları olağanüstü çabalar ortaya koymuşken ve sürecin neredeyse sorunsuz
devam etmesini sağlamaktadır. Bu bağlamda Türkiye’nin orta ve uzun vadeyi
kapsayan bir strateji ve koordinasyon arayışı olduğu da bilinmektedir. Türkiye’deki
Suriyeliler konusunun yasal ve idari alt yapısı, sağlık, barınma, eğitim, sosyal destek,
çalışma hakları, güvenlik, süreç yönetimi, yerel yönetimler, araştırmalar, Türk toplumu
ile ilişkiler gibi pek çok yönünün bir arada değerlendirileceği stratejiler, zaman ve
kaynak tasarrufu kadar, potansiyel sorunların giderilmesi için de gerekli görülmektedir.
Bu çerçevede, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 11/04/2013 tarihinde

12 Bkz. “Suriyelilerin Cerablus’a dönüşleri sürüyor: Fırat Kalkanı Harekatı’nın ardından terör örgütü DEAŞ’tan
temizlenen Cerablus’a dönenlerin sayısı 44 bin 643 oldu” başlıklı Anadolu Ajansı haberi (http://aa.com.tr/tr/
turkiye/suriyelilerin-cerablusa-donusleri-suruyor/858579); erişim tarihi: 22/08/2017.

TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU 35