Page 601 - temel-haklar

20. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanununun 113 üncü
maddesi hükmü gereğince; dernekler ve tüzel kişiler, statüleri çerçe-
vesinde, üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin
menfaatlerini korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespi-
ti veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgililerin haklarının
ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir. Söz konusu bu
hüküm gereğince de Kamu tüzel kişiliğine haiz Barolar avukat-
ların menfaatlerini korumak ve hak ihlali olması durumunda
bu durumun tespitini sağlamak veya hukuka aykırı durumun
giderilmesi yahut avukatları ilgilendiren hak ihlallerinin önü-
ne geçilmesi için hareket etmek durumundadırlar.

21. Seyahat özgürlüğü, insanların yer değiştirme serbestîsini ifa-
de etmektedir. Yani dolaşım, gidip gelme, yer değiştirme ve yerleşme
serbestliğini ifade eder. Özgürlüğün kapsamı hareket etme ya da bu-
lunduğu yerde kalma, alıkonulmama, ikametini seçme gibi unsurları
içine almaktadır.

Birleşmiş Miletler Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Söz-
leşmenin 12 nci maddesi, bu özgürlüğün sınırlanmasında ise “ulusal
güvenlik”, “kamu düzeni”, “kamu sağlığı”, “genel ahlak” ve “başkaları-
nın hak ve özgürlüklerini korumak” gerekçelerini öne çıkarmaktadır.
AİHS ile bu Sözleşmeye Ek 4 No.lu Protokol (Birinci Protokolde Ta-
nınmış Bulunan Haklardan ve Özgürlüklerden Başka Hak ve Özgür-
lükler Tanıyan 4 No.lu Protokol) “Serbest Dolaşım Özgürlüğü” başlıklı
2 nci maddesinin birinci fıkrası, bir devletin ülkesi içinde usulüne uy-
gun olarak bulunan herkesin, orada serbestçe dolaşma ve ikametgâhı-
nı seçebilme hakkına sahip olduğunu hüküm altına almış olup; bu hak-
kın kısıtlanması noktasında, “Bu haklar, ancak ulusal güvenlik, kamu
emniyeti, kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi,
sağlık ve ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması
için”, “demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler olarak ve yasayla
öngörülmüş sınırlamalara tabi tutulabilir.” hükmüne yer vermektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Temel hak ve özgürlüklerin yal-
nızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak
sınırlanabileceği dikkate alındığında, seyahat özgürlüğünün, Anayasa-
nın 23 üncü maddesinde belirtilen sınırlama sebepleri dışında herhan-
gi bir sebeple kayıtlanamayacağı ilkesinin benimsendiği anlaşılmalıdır.

596 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU