Page 72 - 2019 Yıllık Rapor web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

5.2.9. Hesap Verebilirlik

Hesap verebilirlik ilkesi, idarenin görev ve sorumluluklarını yerine getirirken her
türlü eylem, işlem ile tutum ve davranışlarını amirlerine ya da kamuoyuna karşı
açıklayabilmesi anlamına gelmektedir.
Hesap verebilirlik ilkesi,

• Hesap verenin, açıklama yapma ve bilgi verme zorunluluğunu; hesap soranın
ise hesap verenlerin yerine getirdikleri faaliyetler için açıklama bekleme hakkını,
• Kendilerine kaynak tahsis edilenlerin ya da yetki verilenlerin bu kaynakları ve
yetkileri ne kadar iyi kullandıklarını gerekçelendirme sorumluluğunu,
• Devlet-birey ilişkilerinde, devlete karşı güvenin tesis edilmesinin sağlanmasını,
kamu yönetiminde bir denetim mekanizması oluşturulmasını ve yönetimde
verimliliğin artırılmasını,
• Yöneticilerin; hukuka, kurumlarının amaç ve politikalarına uygun olmayan
işlem veya eylemlerinin önüne geçebilmek amacıyla gerekli önlemleri alma
yükümlülüğünü,
kapsar.
5.2.10. Kazanılmış Hakların Korunması ve Haklı Beklentiye Uygunluk
Kazanılmış hakların korunması, yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre hukuka uygun
olarak kazanılan hakkın, sonradan bu kural değişse veya kaldırılsa dahi korunması
yükümlülüğünü ifade etmektedir. Dolayısıyla kazanılmış hak hukuka uygun olarak
tamamlanmış bir duruma dayandığından, ilgilisi bakımından hem geçmişe hem de
geleceğe dönük haklar sağlamaktadır.
Haklı beklentide ise, yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre kazanılmış bir hak
henüz bulunmamaktadır. Ancak ilgilisinin söz konusu hükümlere dayalı olarak bu
hakkı kazanacağına ilişkin bir öngörüsü, bir beklentisi mevcuttur. İşte haklı beklentiye
uygunluk da bireylerin idarenin düzenleyici işlemine, taahhüdüne veya uzun süren bir
uygulamasına güvenerek çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini
ümit etmelerinin korunmasını ifade etmektedir.
Bu kapsamda kazanılmış hakların korunması ilkesi,
• Yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine uygun olarak doğan bir hakkın
kazanılmış hak olarak değerlendirilip hem geçmiş hem de geleceğe yönelik olarak
korunmasını,
• Hukuken kabul edilebilir meşru bir amaç dışında idarenin geçmişe etkili işlem
yapmamasını ve sonradan yaptığı değişikliklerle kazanılmış haklara müdahale
etmemesini,

Haklı beklentiye uygunluk ilkesi ise,
• Hukuki belirliliği sağlamak adına süregelen uygulamaların veya düzenlemelerin

2019 YILLIK RAPOR 71