Page 180 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

6.3.1.2 Azerbaycan-Ermenistan Savaşında Silahlı Kuvvetleri Tarafından
Gerçekleştirlen İnsan Hakları İhlallerine İlişkin Rapor

1923 yılında Azerbaycan Sovyet Sosyalist
Cumhuriyeti’ne bağlı özerk bölge statüsü
kazanan Yukarı (Dağlık) Karabağ, 1988
yılından günümüze Ermenistan ve Azerbaycan
Devletleri arasında şiddet ve savaşa konu
olmuştur. Yukarı Karabağ ve çevresindeki 7
rayon yaklaşık 30 yıldır Ermenistan’ın işgali
altında kalmış olup, “Ermenistan’ın işgal ettiği
Azerbaycan topraklarından geri çekilmesini
isteyen” Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik
Konseyi Kararları ile BM Genel Kurulu
Kararına rağmen Ermenistan söz konusu
işgalini sürdürmüştür. Avrupa Güvenlik ve
İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubunun
çabaları da bölgede barış elde etme konusunda
sonuçsuz kalmıştır.
Ermenistan Silahlı Kuvvetleri son olarak 27 Eylül 2020 sabahı Azerbaycan ordusunu ve
Terter, Ağdam, Fuzuli ve Cebrail rayonlarını ağır silahlarla yoğun şekilde ateşe tutmuştur.
Daha sonra saldırılar şiddetini artırarak çatışma bölgesinden çıkmış; Azerbaycan’ın
nüfusu yoğun sivil yerleşim merkezlerine kaymış ve kadın ve çocuk dâhil çok sayıda sivil
hayatını kaybetmiştir. Birer insan hakları kurumu olarak Ombudsmanlar hak arama
kültürünün geliştirilmesi, insan haklarının sadece kendi ülkelerinde değil tüm dünyada
güçlendirilmesi ve bu anlamda gerekli farkındalığın yaratılması amacıyla gerekli çabayı
göstermekle de yükümlüdürler. Bu çerçevede Kamu Başdenetçisi ve İslam İşbirliği
Teşkilatı Ombudsmanlar Birliği (İİTOB) Başkanı Sayın Şeref Malkoç Azerbaycan
Ombudsmanı Sayın Sabina Aliyeva’nın daveti üzerine Kurum heyeti ile birlikte 21-23
Ekim 2020 tarihlerinde Azerbaycan’a bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir. Söz konusu
ziyarette Azerbaycan’ın çatışma bölgesinden oldukça uzakta bulunan, askeri önemi
bulunmayan ancak Ermenistan’ın yoğun saldırıları altında kalarak çok sayıda sivil kayıp
veren Gence ve Mingeçevir kentlerine gidilerek yerinde inceleme yapılmıştır.

27 Eylül itibarıyla başlayan saldırılar neticesinde 12’si çocuk, 27’si kadın olmak üzere 94
Azerbaycan vatandaşı sivil hayatını kaybetmiş; 414 sivil de yaralanmıştır. Ermenistan
tarafından gerçekleştirilen söz konusu saldırıların çatışma bölgesinden uzak mesafede
bulunan sivil yerleşim merkezlerine yapılmış olması ve saldırılarda kullanılması
yasaklanmış olan ağır topların, ayrım gözetmeyen silahların kullanılması, zarar gören
yerler arasında sivillerin ikamet ettikleri özel mülkiyetlerin yanı sıra, okul, hastane,
ibadethane, kamu binalarının yer alması uluslararası insancıl hukuk açısından dikkat
çekmektedir. Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından da

2020 YILLIK RAPOR 179