Page 161 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7. BAŞVURULARA İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER

7.1. ADALET, MİLLİ SAVUNMA VE GÜVENLİK
“Adalet, milli savunma ve güvenlik” başlığı altında; cezaevlerinde tutuklu veya hükümlü
olarak bulunanların cezaevi şartları, cezaevi yönetimi ve personelinin tutum ve
davranışları ile ilgili şikâyetleri, cezaevi müdürlükleri tarafından verilen disiplin cezaları,
mahkûmların ailelerinin bulunduğu şehirdeki veya yakın bir şehirdeki cezaevine
nakil talepleri, açık veya kapalı görüşlerde yaşanılan sorunlara yönelik başvuruları,
sağlık problemleri, ödül yönetmeliğinin uygulanması, COVID- 19 salgınından
dolayı ceza infaz kurumlarında tedbirlerin artırılması, salgından dolayı tutuklu veya
hükümlülerin tahliye edilme talepleri, şikâyetçilerin tarafı oldukları davaların bir an
evvel sonuçlandırılması, mahkemelerce verilen kararların yeniden gözden geçirilmesi
ile yeniden yargılanmasının sağlanması talepleri, mahkeme vekâlet ücretlerinin tahsil
edilememesi, bilirkişilik taleplerinin reddedilmesi, uzlaştırmacılık sınavına katılamama,
avukatların birtakım sıkıntılar yaşandığına dair başvurular, noter işlemleri ve icra
işlemlerine yönelik başvurular incelenmektedir.
Özellikle bu başlık altında “ceza ve infaz kurumlarının faaliyetleri”ne ilişkin başvuru
sayıları dikkat çekicidir. Nitekim, “adalet, milli savunma ve güvenlik” ana başlığı
altında gelen başvuruların yaklaşık % 42’sini “ceza ve infaz kurumlarının faaliyetleri”ne
ilişkin şikâyet başvuruları oluşturmaktadır. Yine, bu ana başlık altında yer alan; “adalet
hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin faaliyetler” % 22, “bilgi edinme hakkı ve dilekçe
hakkının kullanımının engellenmesi” % 18 oranıyla yer almaktadır.
7.1.1 Ceza ve İnfaz Kurumlarının Faaliyetleri

Tutuklu ve hükümlüler tarafından iletilen başvuruların çok önemli bir kısmını, ailelerine
yakın bir ceza infaz kurumuna nakil talepleri oluşturmaktadır. Bunun yanında, tutuklu
ve hükümlülerce; infaz kurumlarında verilen yemeklerin kalitesinin arttırılması,
diyet/vejetaryen yemek sunulması, aileleri ve yakınları tarafından gönderilen giyim
eşyalarının teslim edilmesi, sağlık hizmetlerinden yararlanma, nakillerde eşyaların
ücretsiz taşınması, fazla tahsil edilen nakil giderlerinin iade edilmesi, süreli ve süresiz
yayınlardan yararlanma ve benzeri birçok farklı konuda şikâyetler KDK’ya iletilmektedir.
Genel anlamda, ceza infaz kurumunun şartlarının iyileştirilmesi ve ceza infaz kurumu
görevlilerinin tutum ve davranışlarına yönelik talepler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi,
CPT (Avrupa İşkenceyi Önleme Konseyi) Tavsiye Kararları, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik
Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, ilgili yönetmelikler ve diğer meri mevzuat
doğrultusunda incelenmektedir. Kurumumuzca yapılan incelemeler neticesinde,
tutuklu ve hükümlülerin güvence altına alınan haklarına yönelik kısıtlamaların tespiti
halinde tavsiye kararları verilmektedir.
Nitekim, özgürlüğünden yoksun bırakılan kişilerle ilgili olarak, AİHS 3’üncü ve
Anayasa 17’nci maddesi ile devlete, idare tarafından gerekli tıbbi bakım da dâhil olmak
üzere, mahkûmun sağlık ve esenliğinin uygun şekilde güvence altına alınmasını sağlama
pozitif yükümlülüğü getirilmiştir.

160 2021 YILLIK RAPOR