Page 240 - 2021 Yıllık Rapor
P. 240
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
7.6.1 Sınavlar ve Bağlantılı Uygulamalar
Kurumumuzca, tarafı olduğumuz AİHS’ye Ek 1 No’lu Protokol'ün 2’nci maddesinde
ve Anayasa’nın 42’nci maddesinde yer bulan eğitim hakkının bir uzantısı olarak
görülen “sınav uygulamaları”, söz konusu sınava katılmadan önceki sınava başvuru
evresini, sınavın tüm aşamalarını, sınav soru ve cevaplarına itiraz süreçlerini, sınav
sonuçlarının açıklanmasını ve sınav sonuçlarına itiraz süreçlerini kapsar. Ülkemizde
gerçekleştirilen ölçme ve değerlendirme sınavlarının çok büyük bir kısmını ÖSYM
tarafından gerçekleştirilen sınavlar oluşturmaktadır. Ulusal çapta yılda 50’ye yakın
sınav gerçekleştiren ÖSYM Başkanlığının gerçekleştirdiği bu sınavlara geçtiğimiz yıl 10
milyon 698 bin 552 aday katılmıştır. Yükseköğretim kurumlarına girişte, yabancı dil
seviye belirlemede, kamu personel alımlarında ve eğitimin neredeyse tüm aşamalarında
gerçekleştirilen bu sınavların öğrenciler için ne derece önemli olduğu herkesçe
bilinmektedir. Sağlıklı bir ölçme ve değerlendirme ancak sınav giriş şartlarının tüm
adaylar için eşit olduğu, engelli adaylar için fırsat eşitliğinin yaratıldığı bir ortamda
ve sınav sürecinin her aşamasının şeffaf ve denetlenebilir olmasıyla mümkündür.
Kurumumuza bu konuda yapılan çok sayıda başvuru sınav uygulamalarında yaşanan
mağduriyetlere ilişkindir.
ÖSYM Başkanlığı, Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer
Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında 4 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin
347’nci maddesi gereğince Yükseköğretim Kurulu kararlarına, ilgili mevzuat hükümlerine
istinaden başta yükseköğretim kurumlarında lisans, lisansüstü öğrenim görecek
adayların puan sıralamasına göre tespiti, yerleştirilmesi ile yükseköğretim kurumlarında
atama, yükselmelerde esas alınan sınavlar olmak üzere ulusal ve uluslararası her türlü
bilim, yetenek, yabancı dil sınavları ile gerektiğinde yerleştirme işlemlerini yapmak
dâhil mezkûr Kararname, 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Hizmetleri
Hakkında Kanun ve ilgili mevzuatla verilen görevleri yerine getirmekle yetkilendirilmiş
kamu tüzel kişiliğine, idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu kurumudur. 4 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 347. maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi
uyarınca “Sınav ölçme, değerlendirme ve yerleştirme işlemlerine yönelik yıllık sınav
takvimini belirlemek, kamuoyuna duyurmak ve 6114 sayılı Kanunda ve bu Bölümde
belirlenen ilkelere göre yerine getirmek.”, (e) bendinde “Hizmetin gereklerine uygun ölçme,
seçme, değerlendirme ve yerleştirme yöntemlerini belirlemek.”, (i) bendinde “Görev, yetki ve
sorumluluk alanına giren konularda idari düzenlemeler yapmak ve kılavuzlar hazırlamak.”
hususunda yetkili kılınmıştır.
Eğitim hakkının ihlal edildiği düşüncesiyle Kurumumuza yapılan başvuruların büyük
bir kısmını ÖSYM Başkanlığınca gerçekleştirilen merkezi sınavlar oluşturmaktadır.
Bu başvuruları büyük oranda; sınav başvuru ücretlerinin fazla olduğu, sınav başvuru
süreçlerinde yaşanan teknik sıkıntılar, sınav merkez sayılarının yetersizliği, adayların
sınavlara geç kalınması nedeniyle sınavlara girememesi, sınav uygulaması esnasında
yaşanan sorunlar, sınav esnasında sınav kurallarının ihlal edildiği gerekçesiyle ÖSYM’nin
adayların sınavlarını geçersiz sayması, sınav soru ve cevaplarına itiraz ve sınav
sonuçlarının yanlış hesaplanması yönündeki itirazlar oluşturmaktadır.
2021 YILLIK RAPOR 239