Page 426 - KDK

dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahip-
tir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak
davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın önlenmesini de dava
edebilir “hükmüne yer verilmiştir.

Medeni Kanundaki mülkiyet kavramına ilişkin düzenlemeler ve
genel hükümlerden hareketle mülkiyet; maddi varlığı olan şeyler üze-
rinde tam egemenlik sağlayan bir hak olarak tanımlanabilir. Mülkiyet
hakkının verdiği yetkileri, o şeyin malikinin rızası olmadan başkaları
kullanamaz. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye
karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın ön-
lenmesini de dava edebilir. Ancak, mülkiyet hakkının kullanımının da
sınırları vardır. Bu sınırlar ulusal ve uluslararası yasalar ile çizilmiştir.
1982 Anayasası Madde 35- “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına
sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. “

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 17- “J. Herkesin
tek başına veya başkalarıyla ortaklaşa mülkiyet hakkı vardır. 2. Hiç kimse
keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamaz”,
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 1 Numaralı Protokol
Madde 1- “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına say-
gı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse. ancak kamu yararı sebebiy-
le ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine
uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler,
devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzen-
lemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenme-
sini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip
oldukları hakka halel getirmez.”
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 1 Numaralı Protokol’ün 1 inci
maddesinde açık bir tanım verilmeksizin ‘”malların masuniyeti”nden
söz edilmiş ayrıca hukukun genel ilkeleri çerçevesinde kişinin “mül-
künden mahrum edilebileceği “belirtilmiştir. Bu yaklaşım, mülkiyet
hakkının kapsamının ve elde ediliş yöntemlerinin ulusal hukuklara
bırakıldığını, kısıtlamaların ise ulusal düzenlemeleri de aşarak, genel
ilkeler doğrultusunda yürütüleceğini benimsemiştir.

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 421