Page 708 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-2

Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda da hizmet akdine bağlı
çalışanlar bakımından anılan Kanunun 86 ncı maddesinde geriye dö-
nük hizmet tespiti yapılabileceği düzenlenmiş, kendi nam ve hesabına
çalışanlar bakımından benzer bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

24. Diğer taraftan Bağ Kur hizmetlerinin borçlanılması ile ilgili ola-
rak çeşitli dönemlerde Kanunlara geçiş süreleri konulmuştur. Sigortalı
olarak kayıt ve tescili bulunmak kaydı ile vergi dairelerine ve/veya ka-
nunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olarak kendi nam ve hesabı-
na bağımsız çalıştıklarını belgeleyen sigortalılar belgeledikleri süreleri
bu kanunlarda öngörülen sürelerde borçlanabilirler. Süresinde borçla-
nılamayan veya borçlanılıp ödenmeyen sigortalılık sürelerinin tekrar
borçlanılması veya dava yoluyla tespiti mümkün değildir.

25. 1479 sayılı Kanunda sigortalılık hak ve mükellefiyetlerinin
belirli tarihlerden başlatılmasını zorunlu kılan düzenlemeler yer al-
maktadır. Bunlardan ilki, “Tescilini yaptırmayanlar hakkında yapıla-
cak işlemler” başlıklı Ek Geçici 13 üncü madde olup anılan hüküm ile
tescilleri yapılmamış ancak sigortalılık niteliğini taşıyanlar yönünden
Yasanın tanıdığı hak ve mükellefiyetlerin 2654 sayılı Kanunun yürür-
lük tarihi olan 20/4/1982 tarihinden başlatılacağı öngörülmüştür.

26. Bununla birlikte anılan Kanunun geçici 18 inci maddesi ile de
bu Kanuna göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 4/10/2000 tarihi-
ne kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık
hak ve mükellefiyetlerinin 4/10/2000 tarihinden itibaren başlayacağı
düzenlenmiştir.

27. Söz konusu madde ile kişilerin geçmiş çalışmaları tamamen yok
sayılmayıp kendisinin ya da Kurumun ihmali veya kusuru nedeniyle
Bağ Kur kapsamında sosyal güvenlik sistemine dahil edilmemiş kişile-
rin Kuruma kayıt ve tescil edilmelerine imkan tanınmış olup bunların
belirtilen süreler içerisinde başvurmaları ve primlerini ödemeleri şar-
tıyla geçmiş çalışmalarının da sigortalılık süresine eklenmesi öngörül-
müştür.
28. Öncelikle, parasal ve özlük hakları yönünden her ay hukuki so-
nuç yaratan, diğer bir ifadeyle süregelen etkiler doğuran idari işlem-
lere karşı ilk tesis edildikleri, ya da ilk uygulandıkları anda şikayette
bulunmamış olması, başvuru tarihinden itibaren ileriye dönük sonuç-
lar doğurmak üzere sonradan yapılacak başvurulara dayalı olarak tesis

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 707