Page 54 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-3

Sosyal güvenlik hakkı, temel insan haklarından olup, uluslararası
hukuk normları ile Anayasalarda güvence altına alınmıştır. Ülkemizin
ekonomik, sosyal ve kültürel değişimi sosyal güvenlik haklarına olum-
lu yansımakla birlikte, kimi zaman bu hakları sınırlayıcı düzenlemele-
re gidildiği de görülmektedir.
Uyuşmazlığın çözümü, sigortalılık niteliğini taşıdıkları halde Bağ-
Kur’a kayıt ve tescil yaptırmamış olanlar hakkında Bağ Kur Kanunun-
da öngörülen düzenlemelerin irdelenmesini zorunlu kılmaktadır.
1479 sayılı Kanun, zorunlu sigortalılık şemsiyesi altına en son alı-
nan “ esnaf ve sanatkarlar ve diğer bağımsız çalışanlara” Kanunda ya-
zılı sosyal güvenlik hükümlerini uygulama amacını taşımakta olup, 26.
madde ile sigortalı olma hak ve yükümlülüğünden vazgeçilemeyeceği
ve kaçınılmayacağını, bu Kanuna göre sigortalı sayılanların, sigortalı
sayıldıkları tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma başvurarak kayıt ve
tescil yaptırmalarının zorunlu olduğunu, aksi durumda Kurum tara-
fından resen tescil işleminin yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Buna karşın, 1479 sayılı Kanunda sigortalılık hak ve mükellefiyet-
lerinin belirli tarihlerden başlatılmasını zorunlu kılan düzenlemeler
de yer almaktadır. Bunlardan ilki, “ Tescilini yaptırmayanlar hakkında
yapılacak işlemler” başlıklı Ek Geçici 13. madde hükmünde, tescilleri
yapılmamış ancak sigortalılık niteliğini taşıyanlar yönünden Yasanın
tanıdığı hak ve mükellefiyetlerin 2654 sayılı Kanunun yürürlük tarihi
olan 20.4.1982 tarihinden başlatılacağı öngörülmüştür.

619 sayılı KHK’nin Geçici 1. maddesi hükmünde ise; “ Bu Kanuna
göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Kanun Hükmünde Karar-
namenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar kayıt ve tescilini yaptırma-
mış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri bu Kanun
Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlar.
Ancak, 1479 sayılı Kanuna göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş
olmak kaydıyla, 20.4.1982 tarihinden bı Kanun Hükmünde Kararna-
menin yürürlüğe girdiği tarihe kadar vergi dairelerine kayıtlı olarak
kendi nam ve hesabına bağımsız çalıştıklarını belgeleyen sigortalı-
ların, vergiye kayıtlı bulundukları süreler, bu süreye ilişkin primleri,
ödeme tarihinde bulundukları gelir basamağı prim tutarı üzerinden
ödemek kaydıyla sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.”

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 53