Page 601 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-3
P. 601
21) Anılan sözleşmenin her şeyden önce bir hukuk belgesi olduğu,
bir etik bildirge değil, bağlayıcı bir hukuk belgesi söz konusudur. Biyo-
tıp alanına uygulanan etik kurallar hukuk belgesinin içeriğine girmiş-
tir. Ancak metin, gerçekten de bir hukuk belgesidir. Bu çerçevede, Söz-
leşme’nin biyoloji ve tıbbın uygulanmasına ilişkin temel ve doğrudan
uygulanma özelliğine sahip bir uluslararası insan hakları “kodu” olarak
kabul edilmesi gerektiği açıktır.
22) Anayasamızda belirtildiği üzere, usulüne göre yürürlüğe ko-
nulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla
kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabile-
cek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınaca-
ğı, İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi’nin 21. Maddesine göre insan
bedeni ve parçaları kendi başına hiçbir ticari kazanca konu olamaya-
cağı ve Anayasamızın 15’inci maddesinde, ….kişinin yaşama hakkına,
maddî ve manevî varlığının bütünlüğüne dokunulamayacağı hükmü
ile 17’inci maddesinde belirtilen tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazı-
lı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamayacağı; rızası
olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamayacağı, ilkeleri dik-
kate alındığında organ naklinde İran modelinin uygulanmasının hem
uluslararası sözleşmelerin hem de Ulusal hukukun imkansız kıldığı,
Avrupa Birliği katılım sürecinde olan Ülkemiz için anılan sözleşmenin
ihlali anlamına geleceği, Uluslararası belgeler yanında anayasamız ve
ulusal yasalarımızda da “beden bütünlüğü/vücut dokunulmazlığı hak-
kı” koruma altına alındığı görülmektedir.
23) Bu kapsamda insan bedeni üzerinde tasarruf yetkisi sadece
kendisine ait olup, yasanın bu özgürlüğe müdahalesinin söz konusu
olamayacağı gibi, insan bedeni ve parçalarının kendi başına ticari ka-
zanca konu olamayacağı, kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi
varlığının bütününe tıbbi zorunluluklar dışında kişinin vücut bütün-
lüğüne dokunulamayacağı, rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere
tabi tutulamayacağı dikkate alındığında; organ naklinde İran Modeli
olan organ ticaretinin devlet eliyle yasal hale getirilmesi talebinin yeri-
ne getirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varıldığından şikayetin
reddi gerekmektedir.
600 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU