Page 446 - ekonomi-maliye-ve-vergi-2

ve kamusal hizmetle yükümlü kurum ve kuruluşların çalışmalarını
görmesini, izlemesini, bilgilenmesini sağlamak amacıyla oluşturuldu-
ğunu belirtmek gerekir.
15. Anayasamız ile koruma altına alınan bilgi edinme hakkı da el-
bette diğer haklar gibi sınırsız değildir. Bu hak yalnızca Anayasa’nın
13’üncü maddesinde belirtilen güvencelere ve özellikle ölçülülük ilke-
sine uygun olarak sınırlanabilmektedir.
16. Bilgi edinme hakkını belirlerken göz ardı edilmemesi gereken
iki husus, kamusal gizlilik ve kişisel gizliliktir. Söz konusu kavramlar
bilgi edinme hakkının tanıdığı serbestinin sınırlarını belirlemektedir.
Bu hakların kullanılmasına resmi bir makamın müdahalesi demokra-
tik bir toplumda ancak milli güvenlik, kamu huzuru, ülkenin iktisadi
refahı, düzenin korunması için zorunlu ölçüde, kanunun izin vermesi
şartıyla gerçekleşebilir şeklinde genel bir ifade ile açıklanmıştır.
17. Bilgi edinme hakkının kullanılmasında kamusal ve kişisel gizli-
liğin göz ardı edilmemesi gerektiği de dikkate alınarak, yargı denetimi
dışında kalan işlemler; Devlet sırrına ilişkin bilgi ve belgeler; ülkenin
ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi ve belgeler; istihbarata ilişkin bilgi
ve belgeler; idari soruşturmaya ilişkin bilgi ve belgeler; adli soruştur-
ma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi ve belgeler; özel hayatın gizliliği; ha-
berleşmenin gizliliği; ticari sır; fikir ve sanat eserleri; kurum içi dü-
zenlemeler; tavsiye ve mütalaa talepleri ile kurum içi görüş, bilgi notu
ve tavsiyeler konularında bazı sınırlamalar öngörülmüştür.
18. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’ndan önce yürürlükte bulunan
5432 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun vergilendirmeyle ilgili gerekçesin-
de, vergi mahremiyeti şu şekilde tanımlanmıştır: “Vergi mahremiyeti,
her ne suretle olursa olsun, vergi tatbikatı dolayısıyla öğrenilen ticari ve
şahsi sırların mutlaka gizli kalacağını ifade eder”

19. “Vergi mahremiyeti’, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla getiril-
miştir. Nitekim vergi mahremiyetinin ihlâli, “suç’ kabul edilerek 5237
sayılı TCK’nun 239. maddesinde yaptırıma bağlanmıştır. Bilgi edinme
talebinin yerine getirilmemesi kural olarak “idari kabahat”, buna kar-
şılık vergi mahremiyetinin ihlâli ise ceza hukuku kapsamında
“suç’tur. Vergi mahremiyetinin ihlâli karşısında öngörülen ağır yap-
tırım, kanun koyucunun vergi mahremiyetine verdiği önemi gösterir.

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 439