Page 163 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

ile AB tarafından yürütülen sınır politikalarının Frontex’i kurtarma operasyonları için yetersiz
bıraktığı ve deniz kazalarına neden olunduğu ortaya konulmuştur. 16

2020 yılında geri itmenin sadece Yunan otoriteleri tarafından değil Frontex ile iş birliği içinde uygulan-
dığının daha açık hale geldiği görülmektedir. 17

Frontex tarafından koordine edilen bir AB deniz sınır devriye görevi olan Poseidon Operasyo-
nu’na katılan Danimarkalı bir devriye botunun mürettebatının, Yunanistan Sahil Güvenliği-
nin göçmen teknelerinin Türkiye ile Yunanistan arasındaki deniz sınırını geçmesini durdurmak
için açık talimatları olduğunu ortaya çıkardığı, Danimarka gemisinin Poseidon Operasyonu
karargahından gelen bir geri gönderme emrine uymayı reddettiği, Danimarkalı polis şefi Jens
Møller’in Poseidon Operasyonu karargahından gelen 33 göçmeni geri itme talimatını göç-
menlerin hayatlarını tehlikeye atacağına inanarak uygulamadıklarını, göçmenleri kurtararak
Kos Adası’na getirdiklerini, operasyona katılan Danimarka askeri personelinden sorumlu Bin-
başı Jan Niegsch’ın olayı doğruladığı, Danimarka Savunma Bakanı Trine Bramsen’in Møller
ve Niegsch’in olayı ele alma biçiminden memnun olduğunu söylediği medyaya yansımıştır. 18

Yaşanan olay Frontex’in Yunan sahil güvenliği ile uyumlu bir şekilde geri itme uygulamalarına katıl-
dığının, bizzat bir polis şefinin hukuka aykırı talimatı yerine getirmemesi ile ortaya çıkması açısından
önemlidir. Yaşam hakkının ihlali ile sonuçlanacak böyle bir talimatın verilebilmesi ve yaşanan olay,
söz konusu uygulamanın rutinleştirildiğinin ve vicdanlı polis şefleri dışında ortaya çıkartılamadığının
kanıtıdır.

28 Nisan 2020 tarihinde yaşanan geri itme vakası sonrasında Frontex tarafından kullanılan geceleri
bile su üzerindeki küçük nesneleri algılayabilen sensörler ve elde edilen görüntülerin Frontex
genel merkezine canlı olarak aktarıldığı kameraya sahip uçağın göçmenleri tespit etmesine
rağmen herhangi bir yardım göndermediği,

15 Ağustos 2020 tarihinde yaşanan botun motorunun tahrip edilmesi ve geri itme vakasında
bölgede Romen Frontex teknesinin de olduğu ve mülteci botundan sadece birkaç yüz metre
uzakta olduğu ve bu durumun da o anda çekilmiş bir fotoğraf ile ispatlandığı, NATO görevin-
de bulunan bir Alman donanma gemisinin de olayı gözlemlediği ve durumu Alman hüküme-
tine bildirdiği, Frontex çalışanlarının da bu olay sırasında olay yerinde olduğu,

16 Ayrıntılı bilgi için bkz. Forensic Architecture. Shipwreck At The Threshold Of Europe, Levros, Aegean Sea. https://forensic-architecture.
org/investigation/shipwreck-at-the-threshold-of-europe; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
17 Mare Liberium tarafından yayınlanmış olan “Pushback Report 2020” başlıklı rapor için bkz. https://daten.mare-liberum.org/s/4HdxA-
PACaPsqzEx; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
18 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.politico.eu/article/danish-frontex-boat-refused-order-to-push-back-rescued-migrants-report/ht-
tps://www.politico.eu/article/danish-frontex-boat-refused-order-to-push-back-rescued-migrants-report/, Erişim Tarihi: 27/01/2022;
https://www.spiegel.de/international/europe/videos-and-eyewitness-accounts-greece-apparently-abandoning-refugees-at-se-
a-a-84c06c61-7f11-4e83-ae70-3905017b49d5, Erişim Tarihi: 05/09/2021; https://www.spiegel.de/international/europe/videos-and-e-
yewitness-accounts-greece-apparently-abandoning-refugees-at-sea-a-84c06c61-7f11-4e83-ae70-3905017b49d5; https://www.justse-
curity.org/70309/tents-at-sea-how-greek-officials-use-rescue-equipment-for-illegal-deportations/; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

161