Page 159 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

2019/1896 sayılı Yönetmelik’in Temel Haklar Yetkilisinin hem rolünü hem de bağımsızlığını güç-
lendirdiği, Temel Haklar Yetkilisi’nin Temel Haklar Yetkilisi yardımcısı ve Temel Haklar Yetkilisinin
gözetimi altında sahada çalışacak olan en az 40 temel hak gözlemcisi tarafından destekleneceği,
Temel hak gözlemcilerine şikâyet mekanizması görevlerinin de verilebileceği, Temel Haklar Yetkili-
sinin bağımsızlığının, Ocak 2021’de Yönetim Kurulu tarafından yayınlanan kurallarla onaylandığı,
Temel Haklar Yetkilisi’nin doğrudan Yönetim Kuruluna ve sadece Temel Haklar Yetkilisi-
nin “gerekli gördüğü” durumlarda temel hak gözlemcileri tarafından Temel Haklar Yetki-
lisine bildirilen olası temel hak ihlalleri hakkında İcra Direktörüne rapor vermesi gerekti-
ği, Frontex’in 2019/1896 sayılı Yönetmelik ile getirilen önemli değişikliklerin uygulanması
konusunda geciktiği, Yönetim Kurulu’nun Temel Haklar Yetkilisinin bağımsızlığına ilişkin
kuralları kabul edebilmesi için Frontex’in gerekli adımları atmasının yaklaşık 13 ay ve
yeni bir Temel Haklar Yetkilisi atama prosedürünü tamamlamasının ise 3 ay sürdüğü,

Temel Haklar Yetkilisinin bu prosedüre dahil olması gerektiği için Temel Haklar Yetkili Yardımcısının
atanmasının ertelendiği, gözlemciler hakkındaki sürecin 5 Aralık 2020’ye kadar tamamlan-
ması gerekmesine rağmen, 40 temel hak gözlemcisinin henüz atanmadığı,

Temel Haklar Yetkilisi’nin, Frontex’in faaliyetlerine katılan personelin eylemleri veya eylemsizlikleri
nedeniyle temel hakların ihlal edildiğinin iddia edildiği şikâyetlerin yanı sıra güç kullanımına ilişkin
kuralların ihlal edildiğine dair şikâyetleri de ele alabildiği, Temel Haklar Yetkilisinin, güç kullanımını
içeren olayların kapsamlı bir şekilde soruşturulmasını ve bu soruşturmaların sonuçlarının İstişare
Forumuna iletilmesini sağlamasının beklendiği, güç kullanımına ilişkin denetim mekanizmasının,
Temel Haklar Yetkilisinin sorumlu olduğu şikâyet mekanizmasına paralel olarak çalışmakta oldu-
ğu, güç kullanımını içeren olayların raporlarının Temel Haklar Yetkilisine iletildiği,

Şimdiye kadar mekanizma yoluyla çok az şikâyetin alındığı,

Frontex’in operasyonlarına katılan tüm kişiler için geçerli olan Davranış Kuralları’nın mekanizma
hakkında bilgi verme yükümlülüğünün yanı sıra, şikâyetleri alma ve Frontex’e iletme yükümlülüğü-
nü de içermesinin faydalı olacağı” tespitlerine yer verilmiştir.

Kamu Denetçiliği Kurumu, 06/07/2021 tarihinde Avrupa Ombudsmanlar Ağı tarafından dü-
zenlenmiş olan “Frontex’in Şikâyet Mekanizması ve Kişilerin Zorla Geri Gönderilmesinin İzlenme-
si Hakkında Avrupa Ombudsmanlar Ağı Web Semineri”ne katılmıştır.

Söz konusu toplantıda Avrupa Ombudsmanı Emily O’Reilly tarafından Frontex için bir şikâyet me-
kanizması önerisinin, 2013’te gerçekleştirilen bir Avrupa Ombudsmanı incelemesinin sonucu ola-
rak ileri sürüldüğü, Avrupa Ombudsmanının geçen yıl şikâyet mekanizması hakkında bir inceleme
yürüttüğü ve Frontex’in neredeyse hiç şikâyet almadığının ve ulusal makamların Frontex’in işini
yapmasında kritik bir rol oynadığının altını çizdiği, şikâyet mekanizmasının başarılı olması için in-
sanların bu mekanizmanın varlığından haberdar olmaları ve bu sistemi kullanabilmeleri gerektiği,

Yunanistan Ombudsmanlık Kurumu kıdemli araştırmacısı Chrysi Hatzi tarafından geri
göndermeme yasağının ihlali iddiasıyla kişilerden veya STK’lardan birçok şikâyet geldi-
ği, Yunanistan Ombudsmanlık Kurumu’nun bu vakalarla etkili bir şekilde ilgilendiği, re-
fakatsiz çocuklardan bazı şikâyetler alındığı, diğer şikâyetlerin de kabul merkezlerindeki

157