Page 58 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Son yüzyıl içerisinde ise özellikle İkinci Dünya Savaşı öncesinde/sırasında savaştan kaçan kimselerin
yer aldığı göç hareketleri söz konusu olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde ise göç hare-
ketleri neredeyse tüm ülkeleri ve insan topluluklarını etkileyen, çok farklı nedenlere dayalı ve oldukça
karmaşık bir olgu haline gelmiştir. Bu dönem içerisinde özellikle Kuzey ve Batı Avrupa, yoğun olarak
işgücü göçüne maruz kalırken, 1980’li yıllardan itibaren uzun süre göçe kaynaklık eden ülke konu-
mundaki Güney Avrupa ülkeleri bile hedef ülke haline gelmiştir. Günümüzde bu göç hareketlerinin
Orta ve Doğu Avrupa ülkelerini de hedeflediği belirtilmektedir. 13

3. Türkiye’ye Yönelik Göç Hareketleri

Anadolu toprakları tarih boyunca kitlesel insan hareketlerinin en yoğun olarak yaşandığı bölgelerden
birisi olmuştur.

1492 yılında İspanya’yı terk eden 200 bin Yahudi’nin yaklaşık yarısının Osmanlı İmparatorluğu toprak-
larına yerleştirilmesi; Küçük Kaynarca Anlaşması’nı müteakiben 1785–1788 yılları arasında gerçekleşen
ve 19. yüzyıl başlarına kadar devam eden Kırım’daki ve Osmanlı idaresinden çıkan Güneydoğu Avru-
14
pa’daki yurtlarını terk eden 500 bin kişinin Anadolu ve Rumeli’deki Osmanlı topraklarına göç etmesi ;
1821 yılında Mora Rumlarının isyanı sonrasında yaşanan göç hareketi; 1848 devrim hareketlerinde

13 Castels, Stephan – Miller, Mark J., “The Age of Migration”, The Guilford Pres, New York&London, 2003, s.7
14 İnalcık, Halil, “The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600”, Phonix, London, 2000; Karpat, Kemal “Osmanlı Modernleşmesi:
Toplum Kurumsal Değişim ve Nüfus”, Timaş Y., İstanbul, 2014; Kale, Başak, “Transforming an Empire: Ottoman Empire’s Immigration
and Settlement Policies in the 19th and Early 20th Centuries”, Middle Eastern Studies, Vol. 50 (2), 2014, s252-271; Ahmad, Feroz, “Mo-
dern Türkiye’nin Oluşumu”, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2015; Shaw, Stanford Jay. “History of the Ottoman Empire and Modern Turkey”,
Vol. I. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.

56