Page 55 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Fotoğraf:
Sahil Güvenlik
Komutanlığı

İnsanoğlu tarih boyunca öncelikle gıda ve güvenlik temini, ardından da daha iyi bir yaşam için bir
yerden diğerine doğru hareket halinde olmuş, diğer ifadeyle göç etmiştir. Göç, bu anlamda insanlığın
daha iyi bir yaşam için verdiği mücadelenin adıdır.

İnsanlık tarihi boyunca tüm insan topluluklarını etkileyen “göç” olgusu, sebeplerine veya kapsamına
göre çeşitli başlıklar altında ele alınabilmektedir. İlkel göç, iç göç, dış göç, uluslararası göç, birey-
sel göç, kitlesel göç, sığınma amaçlı göç, ekonomik göç, düzenli göç, düzensiz göç, yasal göç,
yasadışı göç, beyin göçü, zorunlu göç, serbest göç bunlardan sadece bazılarıdır.

Göçün türü konusunda en belirleyici husus ise göç eyleminin iradi mi yoksa zorunlu mu olarak ger-
çekleştiğidir. “Zorunlu göç”, sadece başka ülkelere yönelik olarak değil, bir ülkenin kendi sınırları içeri-
sinde de yaşanabilmektedir. Ancak “ülke sınırlarını aşan zorunlu göç” genellikle kişinin devletinden
koruma alamaması hallerinde gerçekleşmektedir. Kişi; vatandaşı olduğu, vatansız olması halinde ise
ikamet ettiği ülkede, ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncele-
rinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korkuyorsa, “uluslararası koruma” arayışı içeri-
sinde başka bir ülkeye sığınmak durumunda kalabilmektedir.

Sığınma, bir kişinin uyruğunda bulunduğu ya da ikamet ettiği devleti, çeşitli gerekçelerle terk ederek,
yabancı bir devlete, diplomasi temsilciliği ya da konsolosluk binalarına, savaş gemilerine ya da devlet
uçaklarına girmesini ve bu devletin korumasını aramasını ifade etmektedir. 4

Sığınmacı, zulüm veya ciddi zarardan korunmak amacıyla, kendi ülkesi dışında bir ülkede güvenlik arayı-
şında olan ve ilgili ulusal ya da uluslararası belgeler çerçevesinde mültecilik statüsüne ilişkin yaptığı başvu-
runun sonucunu bekleyen kişi olarak tanımlanmaktadır. Bu kişiler zulüm, kötü muamele ya da zarar görme
5
riski nedeniyle kendi ülkelerine dönememekte ve bu nedenle uluslararası koruma talep etmektedirler.

4 Hüseyin PAZARCI, Uluslararası Hukuk, Gözden Geçirilmiş 13. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014, s. 215.
5 “Göç Terimleri Sözlüğü İkinci Baskı” için bkz. Uluslararası Göç Örgütü’nün resmi internet sayfası http://publications.iom.int/system/
files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf, Erişim Tarihi: 05/09/2021.

53