Page 68 - geri itme ozel raporu son
P. 68
“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu
Fotoğraf: İHA
Zaman içerisinde, çok farklı sosyal, ekonomik ve siyasi faktörün bir araya gelerek insanları yerlerinden
ayrılmaya zorlaması ve insanları göç etmeye sevk eden nedenlerin karmaşıklaşması sebebiyle, göç-
lerin sadece daha iyi koşullarda yaşamak isteyen insanların yer değiştirme hareketlerini değil, şiddet
ve baskıdan kurtulmak isteyen insanların sığınma taleplerini de giderek artan bir oranda içermeye
başladığı; bu eğilimin ise, “iltica” olgusunun bağımsız bir kavram olarak ortaya çıkmasına ve bu
alanda uluslararası mevzuatın şekillenmesine neden olduğu görülmektedir.
1919 ve 1939 yılları arasında yaşanan siyasi kargaşa ve savaşlar, sadece Avrupa’da 5 milyonun üzerinde
insanın yerlerinden edilmesi ile sonuçlanmıştır. 10 Ocak 1920 tarihinde Milletler Cemiyeti’nin kurul-
masıyla “uluslararası toplum ve sorumluluk” kavramları öne çıkmış, mülteci sorununa da uluslararası bir
çözüm getirme ihtiyacı; Uluslararası Nansen Mülteciler Ofisi’nin kurulması (1931-1938), Almanya’dan
kaçan mülteciler için Londra’da bulunan Yüksek Komiserliğin faaliyete geçmesi (1933-1938), mülteci-
lerle ilgili 1943 tarihli Bermuda Konferansı’nın düzenlenmesi, BM Yardım ve Rehabilitasyon İdaresi’nin
tesisi (UNRRA; 1943-1947), İkinci Dünya Savaşı sonucunda oluşan mülteci sorunuyla ilgilenmek üzere
1947’de BM Uluslararası Mülteci Örgütü’nün kurulması (IRO; 1947-1952) gelişmelerini beraberinde
getirmiş, sığınmayı bir insan hakkı olarak gören 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, 1950
yılında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) kurulması ve 1951 yılında Mülte-
cilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi’nin kabulü ile de ilk defa mültecilerin ihtiyaçlarına
cevap veren resmi bir yapı ile “uluslararası hukuk” çerçevesinde mültecilerin korunmasına dair stan-
dartlar oluşturulmuştur. 31
31 Uluslararası koruma sisteminin gelişimi için bkz. Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu, s.62-67.
66