Page 73 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Tüm bunlar yaşanırken Frontex, Yunanistan’a en üst düzeyde konuşlandırılmış ve hatta Şubat-Mart
2020 tarihlerindeki sınır olayları esnasında ve bu olaylardan sonra varlığını daha da artırmıştır. Ciddi
insan hakları ihlallerinin yaşandığına dair sürekli bir şekilde ortaya konulan kanıtların Frontex’in mü-
dahilliğini etkileyebileceği ve dahi bu ihlallere iştirak etmesi sonucunu doğurabileceği gerekçesiyle
Frontex’e ülkedeki operasyonlardan geri çekilme çağrılarına rağmen geri itme ve şiddet olaylarının
çok daha yaygın bir şekilde belgelenmelerinden sonra bile Frontex, Mayıs 2020 tarihinde acil sınır
operasyonlarını genişletme kararı almıştır. 46
Çok sayıda rapor ve açıklamada, Yunanistan’ın Türkiye ile hem kara hem de deniz sınırlarında-
ki sınır yönetişimine ilişkin endişeler dile getirilmiştir.

BM Özel Raportörü, Yunan adalarında göçmenlere yönelik şiddetin arttığı, Yunan sınır muha-
fızlarının sınır bölgesinde göçmenlere karşı aşırı güç kullandığının rapor edildiği, Yunanistan
tarafından alınan kararın uluslararası hukukta hiçbir temelinin bulunmadığı, kişisel değerlen-
dirme hakkının geçici olarak durdurulamayacağı tespitlerinde bulunmuş, Yunan makamların-
dan anılan iddiaların soruşturulması ve iddialara ilişkin bilgi verilmesi ile sınır muhafızları tarafından
atılan bir plastik mermiden öldüğü iddia edilen Suriyeli sığınmacının ölümüyle ilgili bilgi verilmesi
talebinde bulunmuştur. 47

48
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından yapılan açıklamada, devletlerin sınırlarını kontrol
etme ve düzensiz hareketleri yönetme hakkı olduğu ancak aynı zamanda aşırı ve orantısız güçten
sakınarak sığınma başvurularını usulüne uygun şekilde ele alacak bir sistem sağlaması gerektiği, ne
1951 Cenevre Sözleşmesinin ne de AB mülteci hukukunun sığınma başvurularının askıya alınmasına
herhangi bir yasal dayanak sağlamadığı, bir ülkenin sınırlarına düzensiz giren kişilerin derhal yetkililere
sığınma talebi olduğunu belirtmeleri halinde cezalandırılamayacakları hatırlatılmıştır.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından yapılan açıklamada, AB Komisyonu, AB Konseyi ve
49
Avrupa Parlamentosu Başkanlarının Yunanistan-Türkiye sınırına üst düzey ziyaret gerçekleştirdiği an-
cak aşırı ve orantısız gücü göz ardı ederek Yunanistan’ı iltica hakkına, diğer uluslararası ve Avrupa insan
hakları hukukuna saygı göstermeye davet etmediği, aksine Yunanistan sınırını korumak adına hükü-
metin, kolluk kuvvetlerinin ve sivillerin gayretlerinin tebrik edildiği belirtilmiş; örgütün AB Direktörü
Lotte Leicht’in sınır kolluk kuvvetlerinin geçişleri engellemek adına göz yaşartıcı gaz ile diğer
şiddet yöntemlerini kullanarak tehlikeli ve muhtemelen suç içeren davranışlarda bulunması-
nı övmesinin açık bir sorumsuzluk olduğu, AB’nin en üst yetkililerinin uluslararası hukukun bu şe-

46 Yunanistan: Şiddet, Yalanlar ve Geri İtmeler, Avrupa Sınırlarında Göçmen ve Mültecilere hâlâ Güvenlik ve Sığınma Hakkı Sağlanmıyor,
Uluslararası Af Örgütü, 2021, s. 44.
47 BM Özel Raportörü’nün 13 Mart 2020 tarihli açıklaması (GRC 1/2020) için bkz. https://spcommreports.ohchr.org/TMResultsBase/
DownLoadPublicCommunicationFile?gId=25116; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
48 BM Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından yapılan 2 Mart 2020 tarihli açıklama için bkz. https://www.unhcr.org/news/pres-
s/2020/3/5e5d08ad4/unhcr-statement-situation-turkey-eu-border.html; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
49 İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından yapılan 4 Mart 2020 tarihli açıklama için bkz. https://www.hrw.org/news/2020/03/04/greece/
eu-respect-rights-ease-suffering-borders; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

71