Page 71 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Türk Dışişleri Bakanlığı, 22 Temmuz 2019 tarihinde, yapılan Geri Kabul Anlaşması’nın vize serbestisi
geciktiği için askıya alındığının ve uygulanmayacağının AB’ye yazılı bir şekilde iletildiğini açıklamıştır. 40

Nitekim BM Göçmen Hakları Özel Raportörü de ikili ve çok taraflı anlaşmaların insan hakları yüküm-
lülüklerini yerine getirmekten kaçınmak veya bireysel güvenceler olmaksızın göçmenlerin sınır dışı
edilmesini kontrolsüzce gerçekleştirmek için bir strateji olarak kullanılamayacağı, geri kabul anlaşma-
ları temelinde göçmenleri “güvenli” bir ülkeye geri gönderme kararlarının, kararlar her bir göçmenin
durumu hakkında kişiselleştirilmiş bir değerlendirme içermiyorsa, toplu halde sınır dışı etme yasağını
veya geri göndermeme ilkesini ihlal etme riskini taşıyabildiği, gönderen ve kabul eden devletler ara-
sında teminatlar sağlayan diplomatik güvencelerin her bir kişi için geri gönderme risklerini gerçekten
ele almak için yetersiz olduğu değerlendirmelerinde bulunmuştur. 41

Mart 2020 tarihinde ise AB göç politikalarının, temel insan haklarının ve buna ilişkin uluslara-
rası hukukun askıya alındığı fiilen ilan edilmiştir.
Türkiye’nin AB ile olan sınırlarının açılacağını duyurduğu 27 Şubat 2020 tarihinden sonra Yunanistan,
sığınma talebinde bulunma hakkını ve geri göndermeme ilkesini açık bir şekilde ihlal eden çok katı
tedbirleri ülke çapında uygulamaya geçirmiştir. Kara sınırında bulunan koruma güçlerinin sayısını ar-
tırarak, sınırı geçmeye teşebbüs eden insanlara karşı güç kullanmaya başlamış, 2 Mart 2020 tarihinde
ise uluslararası hukuka açıkça aykırı bir şekilde yeni sığınma başvurusunda bulunulmasını bir ay sürey-
le askıya alan “Sığınma Başvurusunda Bulunulmasının Askıya Alınmasına İlişkin Acil Önem Pake-
42
ti”ni meclisten geçirmiş , ülkenin doğu kara ve deniz sınırında güvenlik güçleri ve silahlı kuvvetlerin
varlığı en üst düzeye çıkarılmış, Frontex’in hızlı sınır müdahale ekiplerinin (RABIT) konuşlandırılması

ve Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma’nın 78(3) maddesi uyarınca AB Konseyi’nden destek
talebinde bulunulmuştur.
43
Çeşitli geri itme uygulamalarını ve keyfi alıkoymaları, mültecilere, sivil toplum örgütlerine ve gazete-
cilere yönelik düşmanlık, tehdit ve saldırılar takip etmiş, resmi görevliler tarafından ve/veya resmi gö-
revlilerinin gözetim ve koordinasyonunda gerçekleştirilen orantısız güç kullanımı, dayak, taciz, hırsızlık
ve sistematik geri itme uygulamaları ağır ihlallere sebep olmuştur.

40 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-mevlut-cavusoglu_nun-tgrt-haber-kanalina-verdigi-ozel-ropar-
taj-22-07-19.tr.mfa; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
41 A/HRC/47/30, paragraf 63-64.
42 2 Mart 2020 tarihli Sığınma Başvurusunda Bulunulmasının Askıya Alınmasına İlişkin Acil Önem Paketi için bkz. http://www.immigra-
tion.gr/2020/03/pnp-anastolh-ths-ypovolis-aithseon-asylou.html?m=1; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
“ Acil Önem Paketi” 1 ay süreliğine yürürlüğe girdiği için, 1 Nisan 2020 tarihi itibariyle uygulaması durdu. Ancak 13 Mart 2020 tarihinden
itibaren Covid-19 salgını nedeniyle Sığınma Hizmetleri Birimi’nin faaliyetleri geçici olarak askıya alındı. Sığınma başvurularının kayıt
altına alınması imkanı kalmadı.
43 Yunanistan Hükümeti Milli Güvenlik Konseyi (KYSEA) tarafından alınan kararlar için bkz. https://www.thenationalherald.com/289130/
measures-to-guard-greeces-eastern-borders-to-be-stepped-up-to-maximum-kysea-meeting-decides/; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

69