Page 9 - ilitam-dergisi

İLİTAM DIN EĞITIMI VE ILAHIYAT LISANS TAMAMLAMA PROGRAMI

İnsan haklarının yargı dışı siyasi veya idari mekanizmalarla korunması konu-
su yeni bir gündemdir. İnsan haklarının tarihsel gelişimine baktığımızda, temel
hak ve hürriyetlerin sadece yargısal yollar ile korunamayacağı anlaşılmıştır. İşte
bunun anlaşılmasından itibaren dünyanın pek çok ülkesinde yasama veya yü-
rütme çatısı altında, çoğulcu bir temsil anlayışı ile bütün topluma hitap eden,
menfi dışsallıklardan korunabilecek bir hüviyette, idari ve mali açıdan tam ba-
ğımsız ve geniş yetkilere sahip kurumlar kurulmuştur. Başarılı olduğu görülün-
ce pek çok devlet aynı saik ile devletin ve toplumun yapısına uygunluk teşkil
edecek kurumlar kurmuşlardır.

İnsan hakların devlet tarafından korunması ve geliştirilmesinin bir yolu da,
yokluğu bizzat insan hakları ihlâli olarak gösterilen, insan hak-hürriyetlerini ko-
runmak ve geliştirilmek, ihlâlleri önlemek, ihlâl iddialarını incelemek ve araştır-
makla görevli kamu kurumlarını kurmak ve güçlendirilmektir. Hak ve özgürlük-
lerin hayata geçirilmesinde bu tür kurum ve kuruluşların üstleneceği vazife çok
önemlidir.

İnsan haklarının hangi yöntem ve mekanizmalarla korunabileceği konusu
çağımızda insan haklarının kendisi kadar öneme sahiptir. Çünkü hakkı koruyan
kurum olmazsa hak ihlalinin müeyyidesi olmaz. Edinilen tecrübelerin ışığında
geleneksel güvence mekanizmalarının çoğu kez yetersiz kaldığı görülmüştür.
Bu nedenle insan hakları alanında ulaşılan evrensel standartların muhtemel
tehlikelere karşı korunabilmesi ve uygulamaya daha iyi yansıtılabilmesi ama-
cıyla yeni mekanizmalar kurmaya ve mevcutları da güçlendirmeye yönelik ça-
balar gittikçe artmıştır. “Paris Prensipleri” olarak bilinen Birleşmiş Milletler Genel
Kurul kararıyla, insan haklarını etkin bir şekilde koruyacak ulusal insan hakları
kurumlarının kurulması, mevcut olanların ise güçlendirilmesi tavsiyesinde bu-
lunulmuştur.

Bu noktadan hareketle Anayasal bir kurum olarak, 6328 sayılı Kanunla ku-
rulan ve altıncı yıllını geride bırakan Kamu Denetçiliği Kurumu dinamik ve il-
hamını medeniyetimizden ve tarihimizin derinliklerinden alan köklü ve güçlü
bir kurumdur. Temel amacı iyi yönetim ilkelerinin Türk kamu bürokrasinin her
zerresine işlemesini tesis etmek olan Kurumumuz kuruluşundan bu yana hak-
kın ve adaletin tecelli etmesi noktasında var gücüyle çalışmaktadır.

OCAK 2020 9