Page 13 - Ön kapak-merged (1)

İyi Yönetim İlkeleri Rehberi

İyi yönetim kavramının, kamu yönetiminin idari ve hukuki bir denetim ölçütü
ve aynı zamanda bir hak kategorisi olarak kabul edilmesi oldukça yeni bir
gelişmedir. Bununla birlikte, iyi yönetimin fikri ve tarihi temellerinin iktidar ve
yönetim kavramlarının ortaya çıkışı kadar eskiye dayandığı söylenebilir.Venedik

Komisyonu tarafından hazırlanan bir raporda iyi yönetimin “Aristo tarafından
ahlaklı ve adil bir yönetici tarafından yönetilen bir devletin anlatımında dile
getirildiği” belirtilmektedir.

Tarihi süreçte, Sümerler ’de, Eski Mısır’da, Pers İmparatorluğunda, Eski
Çin ve Hint, Yunan ve Roma Medeniyetlerinde, hatta Aztek, İnka ve Maya
Medeniyetlerinde iyi yönetime ilişkin belirli ilke ve kurallara rastlanılmaktadır.
Bu nedenle günümüzde, iyi yönetim anlayışı kapsamında ele alınan ilke ve
kuralların pek çoğunun temeli modern devlet öncesi döneme dayanmaktadır.
Özellikle yasallık, adalet, eşitlik, tarafsızlık ve dürüstlük gibi ilkelere uygun bir
yönetim biçimi, modern devlet öncesi dönemde de yönetilenler tarafından
kamu yönetiminden talep edilmiş ve siyasi düşünürlerce de dile getirilmiştir.

Türk-İslâm devlet geleneğinde yönetici ve yönetilen ilişkilerinin müstakil
eserlerde ele alınması kadim bir gelenek oluşturur. Esas itibariyle yöneticinin
sahip olması gereken nitelikler, izlemesi gereken davranış ve etik kurallar ile
yönetimin dayanması gereken temel ilkeleri içeren kitap, kitapçık ya da siyasi
mektuplar, “siyasetname” ve “nasihatname” gibi adlarla ifade edilir. Siyasetname
ve Nasihatnameler izlenecek politikalarda yöneticilere yol göstermeyi ve
toplum yararına işlere yönlendirmeyi amaçlar. Söz konusu tavsiyelerin birçoğu
günümüzdeki iyi yönetim ilkelerinin karşılığı niteliğindedir.

İyi yönetim ilkelerinin yöneticiler kadar, kamu görevlilerince de benimsenmesi,
izlenmesi ve uygulanması gerekliliği, bu konunun önemini bilen ve kendileri de
bürokratik görevlerde bulunmuş yönetici-düşünürleri, kaleme aldıkları “Edeb’ül
Kâtib” adlı eserlerle kamu görevlileri için yol gösterici ilke ve kuralları ayrıntılı
şekilde ortaya koymaya sevk etmiştir. Gerek yöneticiler gerekse kamu görevlileri
için kaleme alınan söz konusu metinlerin bir kısmına, uygulanmaları için devlet
başkanlarının emriyle kamu görevlilerine tebliğ edilmek suretiyle hukuki
bağlayıcılık kazandırıldığı tarihi kaynaklardan anlaşılmaktadır.

Kendisi de üst düzey kamu yöneticisi olan Abdulhamid El Katib’in 8. yüzyılda
kaleme aldığı “Bürokratlara Mektup” kitapçığı “Edeb’ül Kâtib” türünün öncüsü
olarak, iyi yönetim alanında günümüze ulaşan ilk müstakil eser olarak görülebilir.

12