Page 16 - Karabağ Raporu

14 Karabağ İnsan Hakları İnceleme Raporu

ancak bu karar Azerbaycan tarafından geçersiz olması gerekçesiyle feshedilmiştir.
SSCB de bu kararı hukuki yönden SSCB Anayasasına ve Cumhuriyetlerin
Anayasasına aykırı olduğu gerekçesiyle reddetmiştir. Hemen akabinde Karabağ’da
2 Azerbaycanlı Ermeniler tarafından öldürülmüş, bu da çatışmalara, gösterilere
sebep olmuştur. Çatışmalar giderek şiddeti artırmış; çok sayıda insan hayatını
kaybetmiştir. 4

Artan şiddetin en acı örneklerinden birisi 1992 yılında Ermeniler tarafından Hocalı
kasabasına yapılan soykırımı olup, Hocalı katliamında yüzlerce sivil Azerbaycan
vatandaşı öldürülmüştür.Aynı yıl içinde Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki
çatışmaları sonlandırarak barışçıl bir çözüm oluşturulabilmesi amacıyla AGİT
Minsk Grubu oluşturulmuş ve bu amaçla Minsk’te bir konferans düzenlenmesi
planlanmıştır. Ancak söz konusu konferans gerçekleştirilememiştir. Bölgede barış
sağlamak amacıyla oluşturulan Minsk grubunun çabaları yetersiz kalmakla birlikte;
BM Güvenlik Konseyi kararlarına temel olmuş ve Konsey tarafından 1993 yılında
822, 853, 874 ve 884 sayılı 4 adet karar yayınlanmıştır. Söz konusu kararların
amacı silahlı çatışmayı durdurmak olup, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan
topraklarından geri çekilmesini istemektedir.

Çatışmalar 1994 yılında imzalanan Bişkek Ateşkes Antlaşması ile sona ermiş
olmakla birlikte, bu süreçte Ermenistan tarafından Şuşa, Fuzuli, Ağdam, Laçin
dâhil Azerbaycan’ın topraklarının %20’sine denk gelen kısmı işgal edilmiştir.
1988-1994 yılları arasında yaklaşık 750.000-800.000 Azerbaycan vatandaşının
Yukarı Karabağ’dan zorla göç ettirildiği tahmin edilmekte olup, ülke içinde
5
yerinden edilmiş kişi (IDPs) konumuna düşmüşlerdir. Bişkek Anlaşması ile
çatışma sona erse de işgal sona ermemiştir. Zaman zaman ateşkes ihlallerinin de
yaşanmasıyla birlikte BM’nin 14 Mart 2008 tarihli Genel Kurulunda kabul edilen
62/243 sayılı kararda, BM Güvenlik Konseyinin bahsi geçen 4 kararına atıfta
bulunularak Yukarı Karabağ bölgesindeki durumun uluslararası barış ve güvenliği
tehlikeye atmaya devam ettiği belirtilmiş ve Azerbaycan’ın egemenliği ile toprak
bütünlüğüne saygı gösterildiği ve destek verildiği hatırlatılarak, Ermeni güçlerinin
“tamamen, derhal ve koşulsuz bir şekilde” Azerbaycan topraklarından geri çekilmesi
çağrısında bulunulmuştur. Bu çaba da başarıya ulaşamamış ve iki ülke arasında 2-5

4 Garibov M., XX.Yüzyılda Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ Sorunu, Atatürk Araştırma
Merkezi, Ankara 2017
5 Human Rights Watch, Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh, 1994