Page 170 - kdk-2015-yillik-rapor

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ayrım olmaksızın 4/1a ve 4/1b bentleri kapsamında sigortalı sayılanların
erkek yetimleri ile ilk defa 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra 4/1c bendine tabi olan sigortalıların erkek yetimlerinin yükseköğre-
nim gördükleri takdirde 25 yaşına kadar yetim aylığı almaya devam edebi-
lecekleri, “ikinci bir yükseköğrenim” yapılması halinin sınırlandırıcı sebep
olarak sayılmadığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla hâlihazırda 5434 sayılı Kanunun ilgili maddesinde zaten ikinci
bir yükseköğrenim yapılması hali, (506 ve 1479 sayılı Kanunlardan farklı
olarak) sınırlandırıcı bir sebep olarak sayılmış iken bunun üzerine bir de
anılan yönetim kurulu kararı ile ilave sınırlandırıcı nedenler getirilmesi,
sosyal güvenliğe ilişkin bir hakkın kullanılmasına bir engel oluşturmaktadır.
İdarenin bu uygulaması Anayasamızın 10 uncu maddesinde yer alan eşitlik
ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir. Zira Anayasa Mahkemesi kararla-
rında da; aynı durumda olanlar için ayrı bir düzenlemenin yapılmasının
eşitliğe aykırılık oluşturacağı hususu açıklanmıştır.

Yukarıda yer verilen Anayasa hükmü çerçevesinde, maddî olanakları ol-
mayan başarılı öğrencilerin yükseköğrenimden yararlanmalarının Devletçe
sağlanması, Devlete bir ödev olarak verilmiştir. Bununla birlikte, öğrenci-
lerin yükseköğrenim yapmalarına engel olmamak ya da onu kısıtlamamak
gibi ödevlerin de Devlete yüklendiğinin kabulü karşısında 5434 sayılı Ka-
nunun ilgili hükmünü, yetim erkek çocukların yükseköğrenimlerini belli ve
makul koşullar içinde sağlamasını öngören ve bu suretle Anayasanın ilgili
maddesi ile Devlete verilen ödevin yerine getirilmesini amaçlayan bir dü-
zenleme olarak kabul etmek zorunluğu vardır.
169
Anayasamızın 65 inci maddesi gereği olarak; Devlet, sosyal ve ekonomik
alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uy-
gun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine
getirmektedir. Bu nedenle Anayasamızda temel haklar kategorisinde yer
alan sosyal güvenlik hakkının en önemli sonuçlarından olan gelir ve aylığa
hak kazanma olgusu, bir takım esaslara dayandırılmakta ve ilgili mevzuat
dâhilinde gerekli işlemler yürütülmektedir. Bu kapsamda 5434 sayılı Ka-
nun ile verilen bir sosyal güvenlik hakkının kullanımı konusunda kısıtla-
ma getirilmesi, Anayasamızın 13 üncü maddesi gereği ancak bu hususun
yine kanun ile düzenlenmesine bağlıdır. Kanunun açıkça düzenlemediği
bir alanda, yönetim kurulu kararları ile hakkın kullanımını sınırlandıracak
mahiyette ilave koşullar aranması, üst hukuk normları ile tanınan hakların

YILLIK RAPOR 2015