Page 319 - kdk-2015-yillik-rapor

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

11.Hiçbir kişi ve kuruluş hukuk devletinde denetimden muaf tutulamaz. Bilindiği gibi Anayasa
Mahkemesi, Temel Hak ve Özgürlüklerle ilgili bireysel başvurulara ilişkin davalara bakmaktadır.
Anayasa Mahkemesi’nin seçimle ve YSK kararı ile ilgili bireysel başvuru kararlarında farklılıklar
gözlenmektedir. 2014 tarihli, 2014/…. başvuru numaralı ... kararında kendini bir anlamda yetkili
görmekte iken, genel seçimlerle ilgili YSK’nın işlemiyle ilgili 2015 tarihli ve 2015/…. başvuru nolu
"Basın ilan Kurumu genel kurul üyeliğinin kamu görevi kabul edilerek bu görevden ayrılmama
nedeniyle milletvekili adaylığının YSK tarafından iptal edilmesinin seçim hakkını ihlal ettiği"
iddiasıyla verdiği kararında "konu bakımından yetkisizlik" nedeniyle "kabul edilemezlik" kararı
vermiştir. Yine 2014 tarih, 2013/…. Başvuru nolu "İlçe Seçim Kurulu Başkanının (kesin) kararı
sonucunda oda seçimlerine katılamaması nedeniyle adil yargılama hakkının ihlal edildiğine" ilişkin
iddiayla ilgili olarak da, başvurunun "açıkça dayanaktan yoksunluk" nedeniyle "kabul edilemez
olduğuna" hükmetmiştir. Oysa hiçbir yargı organı ve mahkemeler "temel hak ve özgürlükleri"
aleyhe yorumlayarak, “Sözleşmenin” "etkin başvuru" yolunu gözardı edemez. Anayasamızın
148 inci maddesinde de "Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve
özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü
tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir..." hükmünü içerdiği,
6216 sayılı Kanunun 45 inci maddesinde buna parelel düzenleme getirdiği görülmektedir.
Anayasanın 90 ıncı maddesi çok açık ve nettir. (Bkz. Mevzuat par 19) Diğer bir anlatımla İHAS
13 üncü maddesi, “Etkin başvuru hakkı” benimsemekte ve “ulusal bir makama etkili bir
başvuru yapabilme hakkına sahiptir” diyerek, idari veya adli mercilere başvurma hakkının açık
olduğunu düzenlemektedir. “Serbest seçim hakkı” seçme, seçilme hakkını kapsadığı, bunun da
insan haklarından olduğu, etkin başvurudan yoksun tutulması ve denetim dışında bırakılması
demokratik bir hukuk devletinde kabul edilmesi mümkün değildir.
12.Bu değerlendirmelerin ışığı altında YSK’nın şikâyet başvurusunun konusunu teşkil eden eğitim
filmleri vb. bilgilendirici kararlar alması, hazırlatılması yönünde işlemlerin yukarıda açıklanan
nedenlerle “idari işlem” niteliğinde kabulü gerekmiş, Kurumumuz yetki ve görev alanı içinde inceleme
ve araştırmaya geçilmesi sonuç ve kanaatine varılmıştır.
13.Yönetmeliğimize göre, şikâyetçi yönünden menfaat ihlali şartını taşımadığı, ancak Yönetmeliğin
“Şikâyet hakkı” başlıklı 7 nci maddesinde; şikâyetin insan hakları, temel hak ve özgürlükler, kadın
hakları, çocuk hakları ve kamuyu ilgilendiren genel konulara yönelik olması halinde menfaat ihlali
şartının aranmayacağının hüküm altına alınması karşısında, şikâyetçi …… Derneğinin başvurusunun
yasal bir müracaat olarak kabulü gerekmiştir.
14.Daha önce YSK’na bireysel olarak başvuran şikayetçilerin talebinin reddedildiği, aynı şekilde adı
geçenler adına bu defa şikayet başvurusunun onlar adına vekil aracılığıyla yapıldığı, başvurucuların
aynı kişiler ve konunun da aynı olduğu, Yüksek Seçim Kurulunca reddedileceği açık şekilde belli
olduğundan idari başvuru yollarının tüketildiğinin kabulü gerektiği; kaldı ki başvuru tarihi ile seçim
tarihleri gözetildiğinde 6328 sayılı Kanun’un 17/4 maddesine “Kuruma başvuruda bulunulabilmesi
için, 1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda öngörülen idari başvuru yolları ile
özel kanunlarda yer alan zorunlu idari başvuru yollarının tüketilmesi gereklidir. İdari başvuru yolları
tüketilmeden yapılan başvurular ilgili kuruma gönderilir. Ancak Kurum, telafisi güç veya imkânsız
zararların doğması ihtimali bulunan hallerde, idari başvuru yolları tüketilmese dahi başvuruları

4 / 18

318

YILLIK RAPOR 2015