Page 318 - kdk-2015-yillik-rapor

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Denetçiliği Kurumu tarafından incelenip, araştırılabilecek ve denetlenebilecektir. Yasamız, 298 sayılı
ve bu Kanunla seçimle ilgili kanunlara göre sonradan ve özel bir Kanun olarak 29/12/2012 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. Kanun koyucu deyim yerinde ise “abesle iştigal etmez.” Eğer YSK kararlarını
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun inceleyemeyeceğini benimseseydi, “Kurumun görev alanı dışında”
sayılan 5 inci maddeye ilave ederdi. Örneğin, kanunkoyucu KDK'nın YSK kararlarını
incelemeyeceğini isteseydi 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri
Hakkında Kanun'un 45 inci maddesinin (3) numaralı fıkrasında yazılı bir düzenleme yapıp yasalarında
kesin olduğu ifade edilen kararları incelemeyeceğini hüküm altına alırdı. Kaldı ki Yasanın 1 inci
maddesi “İdarenin her türlü eylem ve işlemi, tutum ve davranışı” şeklinde düzenleyerek, koşulları
oluştuğunda çok geniş bir alanı KDK’nın yetki ve görev kapsamında kabul etmiştir.
6.298 sayılı kanunun 132/4 maddesi kanun yapma tekniğine ve bir kısım Anayasa teorilerine göre
yasaların zımni olarak yürürlükten kalkmaları yorumunu gündeme getirmektedir. Kamu yararı ile
bireysel yarar dengesi ve ölçülülük gözetildiğinde YSK’na 298 sayılı Kanun’un ilgili maddesi
hükmünün bu açıdan değerlendirilmesi her zaman mümkündür. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi
(İHAS) ek protokolün 3 üncü maddesi “Serbest Seçim Hakkı” insan haklarından kabul edilmiştir.
İnsan hakları Avrupa Mahkemesinin (İHAM) bu yönde birçok istikrarlı kararı bulunmaktadır.

7.Bir diğer yönden Kamu Denetçiliği Kurumu Türkiye Cumhuriyeti’nde hukuka uygunluk denetimi
yanında hakkaniyet (bir anlamda yerindelik) ve tutum ve davranış denetimi yapan tek Anayasal
kurumdur. Nitekim değişik bir yaklaşımla İnsan Hakları Kurumu da (İHK) şikâyete konu YSK
işlemini kendini incelemeye yetkili görmüş ve tavsiye kararı vermiştir.
(Bkz.http://www.esithaklar.org/wp-content/uploads/2015/07/%C4%B0HK-Se%C3%A7men
E%C4%9Fitimi-Karar%C4%B1.pdf, İnsan Hakları Kurulu Kararı, Başvuru
Kayıt Numarası: 2015/1344, Karar Tarihi:25.06.2015, çevrimiçi 23/10/2015).
8.Seçimlerin genel yönetim ve denetiminden sorumlu bir devlet kurumu olan YSK, hem seçim hukuku
çerçevesinde çeşitli işlemler yapmakta hem de her kamu kurumu gibi idari nitelikte işlemler tesis
etmektedir. Yürütme organı ve idari teşkilat içinde yer almayan yasama ve yargı organları dahi idari
işlem mahiyetinde işlemler yapabilmekte iken YSK’nın veya YSK Başkanlığının idari işlem
niteliğinde bir işlem tesis etmediği savının kabul edilmesi mümkün değildir.

9.Hak ihlaline neden olduğu iddia edilen ve sadece Türkçe dilinde hazırlanmış olan eğitim filmleri,
yukarıda zikredilen 298 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasındaki "vatandaşın ilgisi
uyandırılmak ve kendisine seçmen olmanın görev ve yetkileri hatırlatılmak suretiyle… duyurulur."
ifadesi kapsamında hazırlanan bilgilendirici yayınlardır. Bu yayınların esasen, aynı madde uyarınca
Kurul tarafından yapılması gerekmektedir. Ancak Kurul, eğitim filmlerinin hazırlanmasına ilişkin bu
işlemleri, kendisi adına YSK Başkanlığının yapmasına karar vererek yetkisini devretmiştir.
10.YSK Başkanlığının şikâyete konu işleminin incelenmesi neticesinde, seçmenlerin ilgisinin
uyandırılması adına eğitim filmlerinin hazırlatılmasından ibaret olan söz konusu işlemin, seçim
hukuku veya idari işe ait olmasının bir önemi yoktur. Sonuçta YSK idari eylem ve işlem tesis eden bir
kuruldur.

3 / 18

317

YILLIK RAPOR 2015