Page 95 - 6. yılında ombudsmanlık web

lımdan çıkmak için yeni bir örgütlenme şekline başvurdu. Yeni saha neoliberal iktidar-
lar, özellikle Anglosakson ülkelerde iktidara geldiler ve bundan sonra ombudsmanın
yayılışına bu artı bir ivme kazandırdı, 1980’den yaşanan bu yeni kamu işletmeciliği,
yönetişim teorileri ombudsmanın yaygınlaşabilirliğini artırdı. Bu dalga dalga diğer
devletleri de etkiledi. En sonunda 1990’larda, Sovyetlerin çökmesiyle beraber, kapi-
talizm ve liberalizm dünyada egemen tek siyasi ekonomik örgütlenme biçimi hâline
gelince artık dünyanın her köşesinde kapitalizm egemenleşmeye başladı ve kapitaliz-
min kurumları bu ülkelerde kurulmaya başladı.

Ombudsmanlık kuramıdan devam edersek, ideolojilerle de ilişkisi var ombudsma-
nın yani siyasi ideolojiler; liberalizm, sosyalizm, sosyal demokrasi, faşizm ve 1980’den
sonra etkisini artıran çevrecilik gibi hareketler, feminizm. Bir örnek verirsem, diyorsu-
nuz ki: “Nasıl ilişkisi var?” Zaten temelini liberalizme bağladım yani hamurunu.

Sosyal demokrasiye geldiğimizde, biliyorsunuz, öncelikle sosyalizm var. Sosyalizm,
liberalizmin aşırılıklarını gidermek üzere ortaya çıkmış bir ideoloji. Bu dönemde çeşitli
ülkelerde İngiltere, Fransa ve Almanya’da başta olmak üzere sosyal hakların güçlen-
diği görülüyor.

Diğer bir argüman: Ombudsman postmodernizmle bütünleşiyor. Hatta bu benim
doktora tezimin temel savıydı. Uludağ Üniversitesinde danışman hocamla beraber
gerçekleştirmiş olduğum doktora tezimin temel önermesinde ombudsmanı postmo-
dernizmin bir paradigması olarak biz değerlendirdik. Yani biz diyoruz ki: Ombudsman,
asıl kimliğini 1980’lerden sonra bulmuştur. Dolayısıyla ombudsmanı biz postmodern
bir denetim paradigması olarak değerlendiriyoruz, tezimizde temel önermemiz buy-
du. “Paradigma” dememizin nedeni çünkü bilim adamları üzerinde bir görüş birliği
var, ombudsmanın hukuk devletini güçlendirdiği, adaleti, demokrasiyi sağladığı, in-
san haklarını güçlendirdiği yönünde… Bir de şu görüşteyim: Ombudsman öyle saf bir
denetim kurumu değildir, çok boyutlu, interdisipliner… “Aman, işte o da ne? Sonuçta
bir denetimi kurumu.” diyenlere yöneltiyorum bu cevabı. İçerisinde birçok bilimsel
kavramı barındıran, çok boyutlu çatı bir kuram aynı zamanda. Örneğin, içerisinde de-
mokrasiyi bulabilirsiniz, egemenliği bulabilirsiniz, sosyolojiyi bulabilirsiniz, iktisadı
bulabilirsiniz ve aynı zamanda bu kavram kamu yönetimi kuramlarının gelişimiyle
paralel yürümüştür. Yani klasik kamu yönetimi, daha sonra modern kamu yönetimi,
postmodern kamu yönetimi, hepsi için şu benzetme yapılabilir: Klasik ombudsman,
modern ombudsman, postmodern ombudsman. Dolayısıyla ben derste öğrencilerle
de tartışırken işte “Bu ne? Biz bilmiyoruz.” falan diyorlar yani “Bunun Türkçesi yok
muydu?” şeklinde. Ben diyorum: “Önce bir ders bitsin, ondan sonra konuşalım.” Ben

14 ŞUB A T 2019 93