Page 32 - kdk-sempozyum-1

Sayın Avrupa Ombudsmanı,

Sayın Başdenetçi,

Değerli Ombudsmanlar,

Değerli Katılımcılar,

Bildiğiniz gibi Kamu Denetçiliği Kurumu
birçok tarihçinin kabulüne göre, köken ola-
rak Türk asıllıdır. 19. Yüzyılda İsveç Kralı XII.
Karl’ın, Türkiye’de bulunduğu sırada burada
gördüğü “kadi-ul kudat” kurumundan esin-
lenerek İsveç’te Ombudsmanlık Kurumunu
başlattığı bilinmektedir. Ama bugün Kamu
Denetçiliği Kurumu, Türkiye’de yeni bir ku-
ruluş aşamasındadır. DEVLET, ADALET VE MILLI SAVUNMA ESKI BAKANI
PROF. DR. HİKMET SAMİ TÜRK
Bu konudaki çalışmalar 1990’lı yılların ikinci
yarısında yoğunlaşmıştır. Daha önce bu ko-
nuda bilimsel eserler, kitaplar, makaleler yazılmıştır. Yedinci 5 Yıllık Kalkınma Pla-
nı’nda Kamu Denetçiliği Kurumu’nun bu ad ile kurulması öngörülmüştür. Benim
İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanlığım sırasında bu konuda ilk hazırlık
çalışmaları yapılmıştır. Bu çerçevede 1998 yılında İnsan Hakları Üst Kurulu olarak
I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
Adalet Bakanlığının koordinatörlüğünde bir taslak hazırlamıştık. Daha sonra be-
nim Adalet Bakanlığım sırasında bu taslak, bir tasarı haline geldi. Tasarının hazır-
lanmasında hem başka ülkelerden davet edilen Ombudsmanların görüşlerinden,
hem de Türkiye’de bu alanda çalışan değerli bilim insanlarının katkılarından ya-
rarlanıldı. Ancak 2002 seçimlerindeki iktidar değişmesi nedeniyle bu çalışmaları
sonuçlandırma olanağı olmadı. 2006 yılında ise daha önce hazırlanan tasarıdan
yararlanmak ve tabii üzerinde bazı küçük değişiklikler yapmak suretiyle Türki-
ye’de Kamu Denetçiliği Kanunu çıkarıldı. Ancak Anayasa Mahkemesi, “Anayasa’da
böyle bir kurumun öngörülmediği” temel gerekçesine dayanarak 2009 yılında bu
Kanunu iptal etti.

Bunun üzerine bu konunun Anayasa’da öngörülmesi gerektiği ortaya çıktı ve 12
Eylül 2010 günü “halk oylamasıyla” kabul edilen Anayasa değişikliği ile Anaya-
sa’nın 74 üncü maddesine Kamu Denetçiliği Kurumu ile ilgili hükümler kondu.

32 KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU